Maya Angelou

Η ζωή γουστάρει να τη βουτάνε από το πέτο και να της λένε: «Είμαι μαζί σου μικρή μου, φύγαμε».
Maya Angelou, Αφροαμερικανίδα ποιήτρια & συγγραφέας

Πέθανε η αμερικανίδα ποιήτρια και ακτιβίστρια για τα πολιτικά δικαιώματα Μάγια Αγγέλου σε ηλικία 86 ετών στη Βόρεια Καρολίνα, όπως ανακοίνωσε το πανεπιστήμιο του Γουέικ Φόρεστ στο Γουίνστον Σέιλεμ της Βόρεια Καρολίνας, όπου δίδασκε. «Τα μέλη του πανεπιστημίου του Γουέικ Φόρεστ θρηνούν σήμερα τον θάνατο της ποιήτριας, συγγραφέως, ηθοποιού, ακτιβίστριας των ανθρωπίνων και δικαιωμάτων και καθηγήτριας Μάγιας Αγγέλου», αναφέρει σε ανακοίνωσή του το ίδρυμα.

Η Μάγια Αγγέλου, και η ίδια αφροαμερικανή, ήταν «ένας εθνικός θησαυρός η ζωή της οποίας και τα διδάγματα ενέπνευσαν εκατομμύρια ανθρώπους στον κόσμο», πρόσθετε η ανακοίνωση. Ποιήτρια, συγγραφέας, ηθοποιός, συγγραφέας θεατρικών έργων, η Μάγια Αγγέλου βρέθηκε επίσης στην πρώτη γραμμή της μάχης για την απόκτηση πολιτικών δικαιωμάτων των αφροαμερικανών στις ΗΠΑ, συνεργάστηκε με τον Μάρτιν Λούθερ Κινγκ και ήταν στενή φίλη του Μάλκολμ X. Το πραγματικό της όνομα ήταν Μάργκεριτ Αν Τζόνσον και είχε γεννηθεί το 1928 στο Μιζούρι των ΗΠΑ.

Σε ηλικία 7 ετών, η Αγγέλου έζησε μια ανείπωτη τραγωδία που την σημάδεψε για το υπόλοιπο της ζωής της: την βίασε ο φίλος της μητέρας της. Οταν η ίδια αποκάλυψε τον δράστη, ο όχλος τον ξυλοκόπησε μέχρι θανάτου. Από το σοκ, η μικρή σταμάτησε να μιλάει για έξι χρόνια. «Η λογική της επτάχρονης μού είπε ότι η φωνή μου τον είχε σκοτώσει για αυτό σταμάτησα να μιλάω», είχε πει η ίδια.

Μιλούσε έξι γλώσσες και εργάστηκε ως δημοσιογράφος στην Αίγυπτο και την Γκάνα. Εκεί έγραψε το πρώτο της σε μια σειρά αυτοβιογραφικών βιβλίων με τίτλο «Ξέρω γιατί κελαηδάει το πουλί στο κλουβί», ένα από τα πιο γνωστά και πολυδιαβασμένα έργα της. 

«Κοίτα από πού έχουμε έρθει όλοι... Από το σκοτάδι και κατευθυνόμαστε στο φως. Είναι ένα μακρύ αλλά γλυκό ταξίδι, γλυκόπικρο», είχε πει η ίδια.

 Έγραψε επτά αυτοβιογραφικά βιβλία, το πρώτο εκ των οποίων με τίτλο «Ξέρω γιατί κελαηδάει το πουλί στο κλουβί» (1969), που εκδόθηκε σε επτά τόμους και παρακολουθεί την ενηλικίωσή της – από την ηλικία των 3 ετών ως τα 17 – στο εχθρικό περιβάλλον του αμερικανικού νότου των δεκαετιών του 1930 και 1940, ήταν αυτό που την έκανε γνωστή. Συνολικά έχει γράψει περισσότερα από 30 βιβλία – μεταξύ αυτών δοκίμια, ποιήματα, αλλά και μια σειρά από θεατρικά έργα, σενάρια για ταινίες και τηλεοπτικές σειρές σε διάστημα περισσότερων από 50 χρόνων, ενώ έχει τιμηθεί και με πολλά βραβεία. Η ίδια διάβασε ένα από τα ποιήματά της στην τελετή ορκωμοσίας του αμερικανού προέδρου Μπιλ Κλίντον το 1993.

Εξάλλου έχει κερδίσει βραβείο Γκράμι για τρία άλμπουμ στα οποία απαγγέλλει. Ζούσε στο Ουίνστον-Σέιλεμ στη Βόρεια Καρολίνα, όπου ήταν καθηγήτρια Αμερικανικών Σπουδών στο πανεπιστήμιο Γουέικ Φόρεστ.

O Μπαράκ Ομπάμα ασπάζεται τη Μάγια Αγγέλου, στην τελετή απονομής του Μεταλλίου της Ελευθερίας, της ύψιστης τιμής για αμερικανό πολίτη, τον Φεβρουάριο του 2011.Πηγή: REUTERS

Πέντε ποιήματα − της Μάγιας Αγγέλου

ΟΤΑΝ ΕΡΧΕΣΑΙ
(WHEN YOU COME)

Όταν έρχεσαι σε μένα, απρόσκλητος,
Κάνοντάς μου νόημα
Σε αλλοτινά δωμάτια,
Όπου στέκουν οι αναμνήσεις,

Προσφέροντάς μου, καθώς σ’ ένα παιδί,
Μία σοφίτα, συναντήσεις
Ημερών τόσο λιγοστών,
Μπιχλιμπίδια κλεφτών φιλιών,
Ψευτοκοσμήματα από δανεικές αγάπες,
Μπαούλα μυστικών λέξεων,

Εγώ κλαίω.

ΕΝΑ ΠΑΡΑΔΟΞΟΛΟΓΗΜΑ
(A CONCEIT)

Δώσ’ μου το χέρι σου

Κάνε χώρο για μένα
Για να σε οδηγήσω
Και να σ’ ακολουθήσω
Πέρα απ’ αυτή τη λύσσα
Της ποίησης.

Άσε τους άλλους να ’χουν
Την ιδιαιτερότητα
Των συγκινητικών λέξεων
Και της αγάπης
Για την απώλεια της αγάπης.

Για μένα,
Δώσ’ μου το χέρι σου.

ΑYΠΝΗ
(INSOMNIAC)

Υπάρχουν κάποιες νύχτες
Που ο ύπνος
Το παίζει ντροπαλός,
Ακατάδεκτος και περιφρονητικός.
Κι όλες οι πονηριές
Που σκαρφίζομαι για να πάρω
Τις υπηρεσίες του με το μέρος μου
Είναι άχρηστες σαν πληγωμένη
Περηφάνια, και πολύ πιο οδυνηρές.

ΞΥΠΝΩΝΤΑΣ ΣΤΗ ΝΕΑ ΥΟΡΚΗ
(AWAKING IN NEW YORK)

Κουρτίνες ζορίζοντας τη θέλησή τους
Ενάντια στον άνεμο,
Παιδιά που κοιμούνται,
Ανταλλάσσοντας όνειρα με Σεραφείμ.
Η πόλη σέρνεται αφυπνισμένη
Πάνω σε υπόγειους ιμάντες · κι εγώ,
Ένας συναγερμός, ξύπνια
Σαν φήμη πολέμου,
Ξαπλωμένη τεντώνομαι στην αυγή,
Αυθόρμητη κι αγνοημένη.

ΠΕΡΝΩΝΤΑΣ Ο ΧΡΟΝΟΣ
(PASSING TIME)

Το δέρμα σου σαν αυγή
Το δικό μου σαν μοσχοκάρυδο

Ο ένας ζωγραφίζει την αρχή
Ενός βέβαιου τέλους

Ο άλλος, το τέλος
Μιας σίγουρης αρχής