Μπεάτα Κιτσίκη

Η Μπεάτα Κιτσίκη, γεννημένη Μερόπη Πετυχάκη, στο Ηράκλειο της Κρήτης, στις 14 Ιουλίου 1907, απεβίωσε στην Αθήνα στις 7 Φεβρουαρίου 1986, ήταν αγωνίστρια των δικαιωμάτων των γυναικών, αγωνίστρια του ΚΚΕ κατά τη διάρκεια του εμφυλίου πολέμου, 1944-1949. Ήταν σύζυγος του Νίκου Κιτσίκη και μητέρα του Δημήτρη Κιτσίκη.

Ο πατέρας της, ο Εμμανουήλ Πετυχάκης (1842-1915), ήταν κρητικός αλλά είχε εγκατασταθεί στο Κάιρο ως επιχειρηματίας. Εκεί νυμφεύθηκε την Κορίννα, κόρη του Δαυΐδ Αντωνιάδη, κόμη ντ' Αντόνιο, Ελληνοϊταλό από την Τεργέστη. Η Κορίννα είχε γεννηθεί το 1861 στο Κάϊρο και πέθανε στην Αθήνα το 1925. Η μητέρα της, η Άννα, ήταν Γαλλίδα και είχε 16 παιδιά: 8 βαπτίσθηκαν καθολικά και 8 ορθόδοξα, μεταξύ αυτών δε και η Κορίννα.

Ο Εμμανουήλ Πετυχάκης είχε 12 παιδιά, όλα γεννημένα στο Κάιρο εκτός από το τελευταίο, την Μπεάτα, που γεννήθηκε στο Ηράκλειοτο 1907. Ο Εμμανουήλ Πετυχάκης είχε επιστρέψει με την οικογένειά του στην Κρήτη επειδή τα παιδιά του πέθαιναν από τύφο στην Αίγυπτο. Στο Ηράκλειο πέθανε το 1915, αφήνοντας χήρα την Κορίννα, που ήταν 19 χρόνια νεότερή του. Τον αντικατέστησε με τον δικηγόρο της οικογενείας, τον Αριστείδη Στεργιάδη, που ήταν συνομήλικός της (1861-1949), τον μετέπειτα ύπατο αρμοστή στηΣμύρνη (1919-1922), που έτσι έγινε ο πατριός της Μπεάτας. Ο Στεργιάδης πήρε μαζί του την Μπεάτα στη Σμύρνη το 1919. Επιστρέφοντας στο Ηράκλειο γνώρισε το 1921 τον ήδη τότε τακτικό καθηγητή στο Πολυτεχνείο Νίκο Κιτσίκη, που είχε έρθει στο Ηράκλειο για να χτίσει το λιμάνι. Ο Κιτσίκης την πήρε μαζί του στην Αθήνα και τη νυμφεύθηκε το 1923. Η Μπεάτα έζησε έκτοτε στηνκολωνακιώτικη αστική κοινωνία της πρωτεύουσας και έκανε τρία παιδιά: την Μπεάτα, την Έλσα και τον Δημήτρη.

Στη διάρκεια του Ελληνοϊταλικού Πολέμου, το 1940-1941, για να βοηθήσει τους φαντάρους, που τραυματισμένοι επέστρεφαν από το μέτωπο, μαζί με πολλές άλλες κυρίες του Κολωνακιού εργάσθηκε νυχθημερόν ως εθελόντρια νοσοκόμα στο νοσοκομείο Ευαγγελισμός των Αθηνών, δίπλα στον χειρούργο και κομμουνιστή Πέτρο Κόκκαλη, που την επηρέασε ιδεολογικά, αλλά και λόγω της φοβερής κόπωσης έπαθε έλκος και έκτοτε η υγεία της κατεστράφη.

Κατά τη διάρκεια της Κατοχής, μαζί με τον σύζυγό της, τον Νίκο Κιτσίκη, πρύτανη του Ε.Μ. Πολυτεχνείου κατετάγη στις γραμμές του ΕΑΜ και στην Απελευθέρωση έγινε μέλος του ΚΚΕ και μέλος της κομμουνιστικής πολιτοφυλακής ΟΠΛΑ.

Η πολύκροτη δίκη της Μπεάτας

Στις 9 Απριλίου 1948, εν μέσω του εμφυλίου πολέμου, άρχισε ενώπιον του εκτάκτου στρατιωτικού δικαστηρίου των Αθηνών η δίκη της Μπεάτας για κατασκοπία προς όφελος του εκτός νόμου ΚΚΕ, τη στιγμή που ο σύζυγός της ο Νίκος Κιτσίκης ήταν ακόμη πρόεδρος του Ελληνοσοβιετικού Συνδέσμου. Με την φήμη που την περιέβαλε της ελληνικής Πασιονάριας, κατεδικάσθη σε θάνατο.

Παρά τα βασανιστήρια τα οποία υπέστη, η Μπεάτα ποτέ δε δέχθηκε να υπογράψει δήλωση μετανοίας και ηρωποιήθηκε από τη νεολαία. Σε πολλά κορίτσια που γεννήθηκαν εκείνη την εποχή δόθηκε το όνομα Μπεάτα. Στη διάρκεια της δίκης της κατηγορήθηκε ότι είχε προδώσει την τάξη της, αυτήν του Κολωνακίου.

Την 1η Μαΐου 1948, ο υπουργός Δικαιοσύνης Χρήστος Λαδάς, που είχε υπογράψει τη θανατική της καταδίκη, δολοφονήθηκε από μέλος της ΟΠΛΑ. Οι εφημερίδες της εποχής αμέσως κατηγόρησαν την Μπεάτα ότι από την φυλακή είχε δώσει διαταγή στην ΟΠΛΑ να προβεί στην δολοφονία του υπουργού.

Παρά ταύτα, λόγω της φήμης και του σεβασμού που ο κόσμος συνέχιζε να φέρει προς το πρόσωπο του Νίκου Κιτσίκη, η Μπεάτα δεν εξετελέσθη και μετά το τέλος του εμφυλίου πολέμου αφέθηκε ελεύθερη, στα τέλη του 1951. Η υγεία της όμως είχε πλέον καταστραφεί και τα βασανιστήρια είχαν επηρεάσει τον ψυχικό της κόσμο.

Ο ρόλος της Μπεάτας στη σύσφιξη των ελληνοκινεζικών σχέσεων

Σε μία συνάντηση του Παγκοσμίου Κινήματος της Ειρήνης στη Στοκχόλμη, στα τέλη του 1955, οι Κινέζοι αντιπρόσωποι πλησίασαν τον Έλληνα απεσταλμένο, τον Νίκο Κιτσίκη και του ζήτησαν να προωθήσει στην Ελλάδα τη Λαϊκή Κίνα, η οποία τότε δεν αναγνωριζόταν από τη Δύση. Η Μπεάτα Κιτσίκη ανέλαβε να ιδρύσει τον Σύνδεσμο φιλίας Ελλάδος-Λαϊκής Κίνας, που γρήγορα γνώρισε τεράστια επιτυχία στην ελληνική κοινωνία. Με την συνεργασία των Εκδόσεων Φέξη πολλές δεκάδες κινεζικά βιβλία μεταφράσθηκαν στα ελληνικά, λογοτεχνικά αλλά και πολιτικά, όπως τα Άπαντα του Μάο Τσετούνγκ. Με αλλεπάλληλες αποστολές Ελλήνων προσωπικοτήτων στη Λαϊκή Κίνα αλλά και με την εξάπλωση της μαοϊκής ιδεολογίας στους νέους, η Κίνα έγινε ευρέως γνωστή στο ελληνικό κοινό. Η Μπεάτα, ταξιδεύοντας σχεδόν κάθε χρόνο στην Κίνα έγινε φίλη των Κινέζων ηγετών και προσωπικά του Μάο. Αν και το πραξικόπημα της 21ης Απριλίου 1967 ανέκοψε την δράση της, η Χούντα αναγνώρισε και επισήμως το Πεκίνο. Η Μπεάτα όμως, ως στόχος των συνταγματαρχών, πέτυχε να τους ξεφύγει και με πλαστό ελβετικό διαβατήριο βρήκε καταφύγιο στην Ελβετία και μετά στη Γαλλία, κοντά στα παιδιά της.

Επέστρεψε στην Ελλάδα μετά την πτώση της χούντας, το 1974. Ο σύζυγός της Νίκος Κιτσίκης πέθανε το 1978. Η ίδια πέθανε στις 7 Φεβρουαρίου 1986, τιμώμενη από το ΚΚΕ και την κινεζική κυβέρνηση.