Το όνομα Μάτα Χάρι (στα ινδονησιακά «ήλιος») ήταν ψευδώνυμο της Ολλανδής Μαργαρίτα Τσέλεε (πλήρες όνομα Margaretha Geertruida "Grietje" Zelle MacLeod0 που υπήρξε σπουδαία χορεύτρια ινδικών χορών, εταίρα, αλλά και φημισμένη κατάσκοπος στον Α' Παγκόσμιο Πόλεμο. Γεννήθηκε στις 7 Αυγούστου του 1876 στην πόλη Leeuwarden της Ολλανδίας. Κατήγετο από μικροαστική οικογένεια και ο πατέρας της Άνταμ Ζέλε ήταν ευκατάστατος πιλοποιός (κατασκεύαζε καπέλα) ενώ η μητέρα της Antje van der Meulen ήταν Ινδονησιακής καταγωγής. Την οικογένειά της συμπλήρωνε ο αδελφός της.
Ενδεικτικά την εποχή που γεννήθηκε η Μαργαρίτα………….ο Βίνσεντ Βαν Γκόγκ ήταν 23 ετών ……….βασιλιάς της Ολλανδίας ήταν ο Γουίλιαμ ο 3ος και πρωτεύουσα ήταν η Χάγη, η οποία ήταν πλημμυρισμένη από αποικιακούς στρατιώτες προερχόμενους από τις Ολλανδικές δυτικές Ινδίες (Ολλανδική αποικία μέχρι το 1949) σήμερα γνωστές ως Ινδονησία.
Τον Ιανουάριο του 1889 ο πατέρας της χρεοκοπεί.
Τον Σεπτέμβριο του 1890 οι γονείς της χωρίζουν.
Τον Μάιο του 1891 η μητέρα της πεθαίνει……..τα αδέλφια χωρίζουν και η 15χρονη Μαργαρίτα δίδεται σε συγγενείς.
Τον Νοέμβριο του 1892 παρακολουθεί μαθήματα διδασκαλίας σε κολλέγιο στο Leiden, από το οποίο όμως φεύγει λόγω του ότι συνήψε σχέση με τον διευθυντή και μετακομίζει στην Χάγη για να ζήσει με τον θείο της.
Τον Μάρτιο του 1895 η Μαργαρίτα απαντά στην αγγελία γνωριμίας του αξιωματικού Rudolph MacLeod, συνταγματάρχη του Ολλανδικού στρατού, ο οποίος ήταν τοποθετημένος στις Ολλανδικές δυτικές Ινδίες και βρισκόταν σε άδεια για να επισκεφθεί το πατρικό του. Η οικογένειά του ήταν Σκωτικής καταγωγής και είχε μεταναστεύσει στην Ολλανδία.
Τον Ιούλιο του 1895 η Μαργαρίτα σε ηλικία 19 ετών παντρεύεται τον MacLeod και μετακομίζουν στο Άμστερνταμ.
Τον Ιανουάριο του 1897 γεννά τον γιό τους Norman-John.
Τον Μάιο του 1897 η οικογένεια μετακομίζει στην Ινδονησία λόγω μετάθεσης του MacLeod στην Ιάβα – Σουμάτρα όπου παραμένουν μέχρι το 1902.
Το 1902 επιστρέφουν στην Ευρώπη όπου χωρίζουν. Είχε κάνει δυο παιδιά αλλά επέζησε μόνο η κόρη της η οποία μετά το χωρισμό έζησε με τον πατέρα της. Στη συνέχεια άρχισε να εμφανίζεται στα σημαντικότερα κοσμικά κέντρα διασκέδασης στο Παρίσι καθώς και σε άλλες πρωτεύουσες της Ευρώπης, ως Ινδή χορεύτρια με το όνομα Μάτα Χάρι.Η μεγάλη επιτυχία ήλθε τον Μάιο του 1905, στο θέατρο Guimet, όπου εμφανίσθηκε επί σκηνής εντελώς γυμνή, χορεύοντας έναν ερωτικό χορό. Έκτοτε μαζί με άλλους καλλιτέχνες έδιναν παραστάσεις, χορεύοντας Χίντου (Ινδικοί παραδοσιακοί χοροί) με αποτέλεσμα να εξελιχθεί σε σταρ της εποχής. Την επιτυχία του «θιάσου» ακολούθησαν περιοδείες στο Παρίσι, Βρυξέλες, Λονδίνο, Μαδρίτη, Βερολίνο, Χάγη, Βιέννη, Κάιρο και σε άλλες μεγάλες πόλεις όπου γνώρισαν την αποθέωση.
Έχοντας ολλανδικό διαβατήριο, λόγω της ουδετερότητας της χώρας, μπορούσε σ΄ όλη τη διάρκεια του πολέμου να μετακινείται ελεύθερα από τη μία χώρα στην άλλη.
Τα πάντα άρχισαν να καταρρέουν το 1914 όταν άρχισε ο 1ος Παγκόσμιος πόλεμος.
Τα γεγονότα πιθανόν να συνέβησαν ως εξής:
Εκείνη την εποχή έδινε παραστάσεις στην Γερμανία και οι Γερμανοί εκμεταλλευόμενοι την ευκαιρία, κατάσχουν τα περιουσιακά της στοιχεία και την απελαύνουν. Η Μάτα Χάρι επιστρέφει στο Άμστερνταμ και συναντά τον Γερμανό πρόξενο Κράμερ. Σε εκείνη την συνάντηση της προσφέρουν μια συμφωνία: να επιστρέψουν την περιουσία της αρκεί να κατασκόπευε γι’ αυτούς.
Είτε αυτό συνέβη, είτε βρισκόταν κάπου στην Ευρώπη και χρειαζόταν χρήματα με αποτέλεσμα να της προσφερθεί μία ικανοποιητική αμοιβή σε αντάλλαγμα για τις «υπηρεσίες» της.
Παρακάτω παρατίθενται οι πιθανές εκδοχές που αφορούν στην Μάτα Χάρι:
Πιστή στους Γερμανούς (κατάσκοπος).
Πιστή στους συμμάχους (κατάσκοπος).
Υποκρινόμενη πίστη στους συμμάχους, αλλά αφοσιωμένη στους Γερμανούς (διπλή κατάσκοπος).
Υποκρινόμενη πίστη στους Γερμανούς αλλά αφοσιωμένη στους συμμάχους (διπλή κατάσκοπος).
Να χρησιμοποιείτο από τους Γερμανούς, οι οποίοι την άφηναν να πιστεύει ότι δούλευε για τους Γάλλους, ενώ στην πραγματικότητα δούλευε γι’ αυτούς (παγιδευμένη κατάσκοπος).
Πεπεισμένη ότι δούλευε για τους Γερμανούς αλλά οι πληροφορίες κατέληγαν στους Γάλλους (παγιδευμένη κατάσκοπος).
Υποσχόμενη πίστη και στις δύο πλευρές (μετακινούμενη κατάσκοπος).
Την είχαν προσεγγίσει αμφότερες οι πλευρές, αλλά είτε λόγω απροθυμίας, είτε λόγω αδυναμίας δεν επέλεξε πλευρά (παρέμεινε απλώς χορεύτρια).
Την προσέγγισαν και της ζήτησαν να κατασκοπεύσει με αντάλλαγμα να διατηρήσει το επάγγελμά της. Ανεξάρτητα της χώρας για την οποία κατασκόπευσε ο σκοπός ήταν να συνεχίσει να χορεύει και να ζει πλουσιοπάροχα (μισθωμένη κατάσκοπος).
Επίλογος
Με τον ένα ή τον άλλο τρόπο η Μάτα Χάρι κατάφερε να επιβιώσει στα τρία πρώτα χρόνια του πολέμου. Τον Ιανουάριο του 1917 επιστρέφει στο Παρίσι.
Τον Νοέμβριο του 1916, οι Βρετανικές αρχές συνέλαβαν την Μάτα Χάρι σε ένα ατμόπλοιο στο Falmouth, το οποίο κατευθυνόταν από την Ισπανία στην Ολλανδία, πιστεύοντας ότι ήταν η Γερμανίδα κατάσκοπος Κλάρα Μπένεντιξ.
Κατόπιν την μετέφεραν στην Βρετανική αντικατασκοπεία (ΜΙ5) προκειμένου να ανακριθεί, όπου ανέφερε ότι είχε στρατολογηθεί από έναν Βέλγο αξιωματικό, για λογαριασμό της Βελγικής υπηρεσίας πληροφοριών.
Επίσης ισχυρίσθηκε ότι ο Γάλλος πρόξενος στο Vigo της Ισπανίας της είχε ζητήσει να κατασκοπεύσει τις Ρωσικές δυνάμεις στην Αυστρία.
Στις 13 Φεβρουαρίου 1917, οι Γαλλικές μυστικές υπηρεσίες την συλλαμβάνουν στο ξενοδοχείο Ελυζέ με την κατηγορία της κατασκοπείας και την φυλακίζουν στις γυναικείες φυλακές του Σαιντ Λαζάρ.
Στις 25 Ιουλίου του ιδίου έτους δικάζεται από στρατοδικείο και καταδικάζεται σε θάνατο δια τυφεκισμού.
Tο νεκρό σώμα της δεν ζητήθηκε από κάποιο μέλος της οικογένειας της και γι΄αυτό χρησιμοποιήθηκε για ιατρική μελέτη. Το κεφάλι της ήταν βαλσαμωμένο και φυλαγμένο στο Μουσείο της Ανατομίας στο Παρίσι, αλλά το 2000, οι αρχειοφύλακες ανακάλυψαν ότι το κεφάλι είχε εξαφανιστεί, ενδεχομένως από το 1954, όταν επισκευαζόταν το μουσείο. Τα αρχεία που χρονολογούνται από το 1918 δείχνουν ότι το μουσείο έλαβε επίσης το υπόλοιπο του σώματος.
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου