Άστριντ Λίντγκρεν

Η Άστριντ Άννα Εμίλια Λίντγκρεν (σουηδικά: Astrid Anna Emilia Lindgren, πατρικό όνομα Έρρικσον, 14 Νοεμβρίου 1907 - 28 Ιανουαρίου 2002) ήταν σουηδέζα συγγραφέας και σεναριογράφος παιδικής λογοτεχνίας, της οποίας τα έργα έχουν μεταφραστεί σε 85 γλώσσες και κυκλοφορήσει σε περισσότερες από εκατό χώρες. Τα βιβλία της έχουν πουλήσει περίπου 145 εκατομμύρια αντίτυπα σε όλο τον κόσμο. Σήμερα είναι κυρίως γνωστή για τα έργα της Πίπη Φακιδομύτη και Ο Κάρλσον πάνω στη στέγη.

Βιογραφία

Η Άστριντ Λίντγκρεν το 1924.

Η Άστριντ Λίντγκρεν μεγάλωσε στο Νας, κοντά στο Βίμερμπυ του Σμάλαντ, στη νότια Σουηδία, και πολλά από τα βιβλία της βασίζονται στις αναμνήσεις της από τη ζωή της ίδιας και της οικογένειάς της εκεί. Παρόλα αυτά, η Πίπη Φακιδομύτη, ο πιο γνωστός χαρακτήρας των βιβλίων της, ήταν έμπνευση της κόρης της Κάριν.

Η Λίντγκρεν ήταν κόρη του Σάμουελ Έρικσον και της Χάννα Γιόνσον, και είχε δυο ακόμα αδελφές. Ο αδελφός της, Γκούνναρ Έρικσσον, ήταν βουλευτής. Όταν τέλειωσε το σχολείο, η Λίντγκρεν εργάστηκε στην τοπική εφημερίδα του Βίμμερμπυ. Όταν έμεινε έγκυος από τον αρχισυντάκτη, το 1926, αυτός της πρότεινε γάμο, όμως εκείνη αρνήθηκε και μετακόμισε στη Στοκχόλμη, όπου εκπαιδεύτηκε ως δακτυλογράφος και στενογράφος. Έφερε στον κόσμο τον γιο της Λαρς στην Κοπεγχάγη και τον άφησε σε μια ανάδοχη οικογένεια.

Αν και φτωχή, εξοικονομούσε όσα χρήματα μπορούσε και ταξίδευε όσο συχνά γινόταν στην Κοπεγχάγη προκειμένου να βλέπει τον Λαρς. Τελικά κατάφερε να τον φέρει πίσω στη Σουηδία, αφήνοντάς τον στους γονείς της ώσπου να αποκτήσει την οικονομική δυνατότητα να τον μεγαλώσει στη Στοκχόλμη. Το 1931 παντρεύτηκε το αφεντικό της, Στούρε Λίντγκρεν. Τρία χρόνια αργότερα, το 1934, η Λίντγκρεν γέννησε το δεύτερο παιδί της, την Κάριν, που αργότερα έγινε μεταφράστρια. Η οικογένεια μετακόμισε το 1941 σε ένα διαμέρισμα δίπλα στο πάρκο Βάσαπαρκεν της Στοκχόλμης, όπου η Άστριντ θα ζούσε μέχρι το θάνατό της το 2002, σε ηλικία 94 ετών. Το πάρκο αναφέρεται σε αρκετά από τα βιβλία της, και μετά το θάνατό της ένα τμήμα του πήρε το όνομά της. Η συγγραφέας είναι θαμμένη στη γενέτειρά της, Βίμμερμπυ.

Έργο

Η Πίπη Φακιδομύτη, γνωστότερο δημιούργημα της Λίντγκρεν, σε γερμανικό γραμματόσημο του 2001.

Το 1944 η Λίντγκρεν κέρδισε το δεύτερο βραβείο σε ένα διαγωνισμό του τότε νεοσύστατου εκδοτικού οίκουRabén & Sjögren για το μυθιστόρημά της Britt-Marie lättar sitt hjärta (Η Μπριτ-Μαρί ξαλαφρώνει την καρδιά της). Ένα χρόνο αργότερα κέρδισε το πρώτο βραβείο στον ίδιο διαγωνισμό για το παιδικό μυθιστόρημα Pippi Långstrump (Πίπη Φακιδομύτη), που έκτοτε έγινε ένα από τα πιο δημοφιλή παιδικά βιβλία παγκόσμια. Είχε προηγουμένως υποβάλλει το βιβλίο στον εκδοτικό οίκο Bonniers, όμως απορρίφθηκε. Αν και η Λίντγκρεν έγινε σχεδόν αμέσως σεβαστή ως συγγραφέας, η απόρριψη της εξουσίας των ενήλικων που αποτελεί γνώρισμα πολλών από τους χαρακτήρες της έχει προκαλέσει την κριτική κάποιων συντηρητικών.

Το γυναικείο περιοδικό Damernas Värld την έστειλε το 1948 στις ΗΠΑ, προκειμένου να γράψει σύντομα δοκίμια-ανταποκρίσεις. Εκεί λέγεται πως σοκαρίστηκε από τις διακρίσεις κατά των Αφροαμερικάνων. Μερικά χρόνια αργότερα κυκλοφόρησε το βιβλίο Η Κάτι στην Αμερική, συλλογή σύντομων δοκιμίων που βασίστηκαν στα ταξίδια της στις ΗΠΑ.

Το 1958 η Λίντγκρεν έγινε ο δεύτερος καλλιτέχνης που τιμήθηκε με το διεθνές βραβείο παιδικής λογοτεχνίας "Χανς Κρίστιαν Άντερσεν".

Στο λήμμα για την Σκανδιναβική λογοτεχνία φαντασίας, η Εγκυκλοπαίδεια του φανταστικού περιγράφει τη Λίντγκρεν ως την πιο σημαντική συγγραφέα παιδικής φαντασίας της Σουηδίας, αναφέροντας "η θέση της στην φαντασία των παιδιών παραμένει τόσο σίγουρη όσο και εξαιρετική. Οι ιστορίες και οι εικόνες της δεν μπορούν ποτέ να ξεχαστούν."

Πολιτική

Το 1976 ξέσπασε ένα σκάνδαλο όταν αποκαλύφθηκε ότι ο οριακός φορολογικός συντελεστής της Λίντγκρεν είχε φτάσει στο 102%, δηλαδή έπρεπε να πληρώνει φόρο μεγαλύτερο από το εισόδημά της. Η Λίντγκρεν έκανε την αποκάλυψη με τη δημοσίευση στο περιοδικό Expressen του σατιρικού παραμυθιού Pomperipossa in Monismania (Η Πομπεριμπόσσα στη χώρα των χρημάτων) στις 3 Μαρτίου 1976. Η δημοσίευση προκάλεσε την απάντηση της κυβέρνησης και οδήγησε σε ευρύτερη αντιπαράθεση σχετικά με το φορολογικό σύστημα, που ήταν ένας από τους παράγοντες που οδήγησαν στην αποπομπή των Σοσιαλδημοκρατών από την κυβέρνηση, για πρώτη φορά μετά από σαράντα χρόνια, στις εκλογές του ίδιου χρόνου.

Η Άστριντ Λίντγκρεν ήταν γνωστή για την υποστήριξή της στα δικαιώματα των παιδιών και των ζώων, καθώς και για την αντίθεσή της σε κάθε μορφή σωματικής τιμωρίας. Το 1993 τιμήθηκε με τοΒραβείο για μια Δίκαιη Ζωή (Right Livelihood Award, γνωστό και ως "Εναλλακτικό Βραβείο Νόμπελ") "για το μοναδικό συγγραφικό της έργο, αφιερωμένο στα δικαιώματα των παιδιών και το σεβασμό της ατομικότητάς τους".

Τιμές

Το άγαλμα της Λίντγκρεν στο Βίμμερμπυ.

Το 1967 οι εκδότες Rabén & Sjögren καθιέρωσαν ένα ετήσιο λογοτεχνικό βραβείο, το Βραβείο Άστριντ Λίντγκρεν, στα 60στά γενέθλιά της. Το βραβείο, που συνοδεύεται από 40.000 σουηδικές κορώνες, απονέμεται σε ένα Σουηδό συγγραφέα παιδικής λογοτεχνίας κάθε χρόνο, στα γενέθλια της Λίντγκρεν. Μετά το θάνατό της, η σουηδική κυβέρνηση θέσπισε το Βραβείο Μνήμης Άστριντ Λίντγκρεν, το οποίο είναι το μεγαλύτερο χρηματικό βραβείο στον κόσμο (πέντε εκατομμύρια σουηδικές κορώνες) για συγγραφείς παιδικής και νεανικής λογοτεχνίας.

Η συλλογή των χειρογράφων της Λίντγκρεν, που σήμερα βρίσκεται στη Βασιλική Βιβλιοθήκη της Στοκχόλμης, ανακηρύχθηκε "Παγκόσμια Κληρονομιά" από την UNESCO το 2005.

Η Άστριντ Λίντγκρεν τιμήθηκε επίσης, μεταξύ άλλων, με το Χρυσό Μετάλλιο της Ακαδημίας της Σουηδίας το 1971, καθώς και με το γερμανικό βραβείοFriedenspreis des Deutschen Buchhandels (Βραβείο Ειρήνης του Γερμανικού Εμπορίου Βιβλίου) το 1978 και το Διεθνές Βραβείο Βιβλίου της UNESCO το 1993, ενώ ονομάστηκε επίτιμη διδάκτωρ σε πανεπιστήμια της Σουηδίας, της Αγγλίας και της Πολωνίας.

Ο αστεροειδής 3204 Lindgren, που ανακαλύφθηκε το 1978 από τον Σοβιετικό αστρονόμο Νικολάι Στεπάνοβιτς Τσέρνικ, πήρε το όνομά του από εκείνη. Ο σουηδικός μικροδορυφόρος Astrid 1, που εκτοξεύτηκε το 1995, είχε αρχικά ονομαστεί Άστριντ απλά επειδή αυτό είναι ένα κοινό σουηδικό γυναικείο όνομα, όμως σύντομα αποφασίστηκε τα πειράματα του δορυφόρου να λάβουν ονόματα από τους χαρακτήρες των βιβλίων της Λίντγκρεν: PIPPI (Prelude in Planetary Particle Imaging), EMIL (Electron Measurements - In-situ and Lightweight), και MIO (Miniature Imaging Optics).

Μνημεία

Αρκετά μνημεία για την Άστριντ Λίντγκρεν υπάρχουν στη γενέτειρά της Βίμμερμπυ. Ένα από αυτά, το "Källa Astrid" (Πηγή της Άστριντ) βρίσκεται κοντά στον τόπο που η Λίντγκρεν άκουσε για πρώτη φορά παραμύθια. Εκεί λειτουργεί και μουσείο αφιερωμένο στο έργο της. Στο κέντρο της πόλης υπάρχει και ένα άγαλμα της Λίντγκρεν, ενώ έξω από την πόλη λειτουργεί και το θεματικό πάρκο Astrid Lindgrens World. Κοντά στο άγαλμα βρίσκεται και το πατρικό σπίτι της Λίντγκρεν, που είνα ανοικτό για το κοινό. Άγαλμα της Λίντγκρεν υπάρχει και στη Στοκχόλμη.

Επιλεγμένη βιβλιογραφία

Τα πιο γνωστά βιβλία της Άστριντ Λίντγκρεν είναι:

• Η σειρά Πίπη Φακιδομύτη (Pippi Långstrump)
• Η σειρά Ο Κάρλσον στη Στέγη (Karlsson på taket)
• Η σειρά Μικές (Emil i Lönneberga)
• Η σειρά Αρχιντετέκτιβ Μπλόμκβιστ (Mästerdetektiven Blomkvist)
• Μαντίκεν (Madicken)
• Ρόνια, η κόρη του ληστή (Ronja rövardotter)
• Τα διαβολάκια του μικρού χωριού (Barnen i Bullerbyn)
• Μίο, ο γιος μου (Mio, min Mio)
• Οι Αδερφοί Λεοντόκαρδοι (Bröderna Lejonhjärta)