Η Άννα Κομνηνή ήταν Βυζαντινή ιστορικός, από τις σημαντικότερες μορφές της πνευματικής ζωής της Αυτοκρατορίας κατά τον 12ο αιώνα. Ήταν κόρη και πρωτότοκο παιδί του αυτοκράτορα Αλέξιου Κομνηνού και της αυτοκράτειρας Ειρήνης Δούκα και εγγονή της Άννας Δαλασσηνής. Στο ιστορικό της έργο «Αλεξιάς» καθρεφτίζεται η μεγάλη παιδεία της, η αρχαιομάθειά της, η εξοικείωσή της με την Αγία Γραφή και προπαντός η αφοσίωση και ο θαυμασμός της για τον πατέρα της.
Γεννήθηκε την 1η Δεκεμβρίου του 1083 στην Πορφύρα, το δωμάτιο στο ανάκτορο της Κωνσταντινούπολης όπου γεννιούνταν τα παιδιά των αυτοκρατόρων και έτυχε επιμελέστατης μόρφωσης και παιδείας. Το 1091 μνηστεύθηκε τον Κωνσταντίνο Δούκα, γιο του αυτοκράτορα Μιχαήλ Δούκα ενώ, μετά τον θάνατο του Κωνσταντίνου Δούκα, το 1097, παντρεύτηκε τον Νικηφόρο Βρυέννιο.
Όταν το 1118 πέθανε ο πατέρας της, οργάνωσε συνωμοσία κατά του νόμιμου διάδοχου, του αδελφού της Ιωάννη, η οποία απέτυχε λόγω της άρνησης του συζύγου της να πάρει μέρος σε αυτή.
Τέλος, το 1137, μετά τον θάνατο του συζύγου της Νικηφόρου Βρυέννιου, αποσύρεται στην Αγία Μονή της Κεχαριτωμένης, στην Κωνσταντινούπολη, όπου και συνέγραψε μεταξύ του 1137 και του 1148 την Αλεξιάδα (15 βιβλία). Στο βιβλίο της κατέγραψε την ιστορία του πατέρα της Αλέξιου μεταξύ 1069 και 1118. Η γλώσσα και η μορφή του κειμένου αποτελεί χαρακτηριστικό δείγμα του αττικισμού. Το έργο της αποτελεί σημαντική πηγή για την Α' Σταυροφορία και είναι επίσης πολύτιμο για τις γεωγραφικές και τοπογραφικές πληροφορίες που περιέχει.
Πέθανε μετά το 1148, αλλά άγνωστο ακριβώς πότε[1], και ετάφη κοντά στον πατέρα της, στη Μονή Παμμακάριστου.
Ο Κωνσταντίνος Καβάφης είχε αφιερώσει στην Άννα Κομνηνή το ομώνυμο ποίημα, δημοσιευμένο το 1920.
| Άννα Κομνηνή |
 |
| Στον πρόλογο της Aλεξιάδος της θρηνεί, για την χηρεία της η Άννα Κομνηνή. Εις ίλιγγον είν’ η ψυχή της. «Και ρείθροις δακρύων», μας λέγει, «περιτέγγω τους οφθαλμούς..... Φευ των κυμάτων» της ζωής της, «φευ των επαναστάσεων». Την καίει η οδύνη «μέχρις οστέων και μυελών και μερισμού ψυχής». Όμως η αλήθεια μοιάζει που μια λύπη μόνην καιρίαν εγνώρισεν η φίλαρχη γυναίκα· έναν καϋμό βαθύ μονάχα είχε (κι ας μην τ’ ομολογεί) η αγέρωχη αυτή Γραικιά, που δεν κατάφερε, μ’ όλην την δεξιότητά της, την Βασιλείαν ν’ αποκτήσει· μα την πήρε σχεδόν μέσ’ απ’ τα χέρια της ο προπετής Ιωάννης. |
 |
| (Από τα Ποιήματα 1897-1933, Ίκαρος 1984) |
Αλεξιάδα
Η Αλεξιάδα είναι ένα ιστορικό έργο, που ολοκληρώθηκε γύρω στο 1148 από τη Βυζαντινή Άννα Κομνηνή, η οποία και διηγείται τη βιογραφία του πατέρα της, Αλέξιου Α' Κομνηνού. Κατά τη διάρκεια της παραμονής της στη μονή έγραψε το ιστορικό σύγγραμμα «Αλεξιάς»"" (15 βιβλία) που είναι αφιερωμένο στον πατέρα της Αλέξιο και καλύπτει τα γεγονότα της περιόδου 1069-1180. Στο έργο αυτό, που συμπληρώνει το έργο του συζύγου της «Ύλη Ιστορίας», η Άννα έχει ως πρότυπό της τον Θουκυδίδη και τον Πολύβιο, χρησιμοποιεί αττικίζουσα γλώσσα και στηρίζεται στις προσωπικές της αναμνήσεις, σε πληροφορίες διαφόρων συγχρόνων της και σε επίσημα έγγραφα. Στο έργο περιγράφεται η πολιτική και στρατιωτική ιστορία της Βυζαντινής Αυτοκρατορίας κατά την εξουσία του, κάτι που καθιστά το έργο μια από τις πιο σημαντικές πηγές πληροφοριών για το Βυζαντινή Αυτοκρατορία κατά τους μεσαιωνικούς χρόνους. Επίσης, περιλαμβάνεται η εξιστόρηση της αλληλεπίδρασης της Πρώτης Σταυροφορίας με τη Βυζαντινή Αυτοκρατορία, που αντικατοπτρίζει τις συγκρουόμενες αντιλήψεις Ανατολής και Δύσης στις αρχές του 12ου αιώνα.
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου