.jpg/220px-Kaiserin_Maria_Theresia_(HRR).jpg)
Καταγωγή και πρώτα χρόνια
Ήταν η μεγαλύτερη κόρη του αυτοκράτορα Καρόλου ΣΤ΄ και της Ελισάβετ του Μπράουσβάιγκ-Βόλφενμπύττελ. Τέσσερα χρόνια πριν από τη γέννηση της Μαρίας Θηρεσίας ο Κάρολος έλαβε τα μέτρα του για την περίπτωση απουσίας άρρενος διαδόχου του, εκδίδοντας την Sanctio Pragmatica (Πραγματική Κύρωση) του 1713. Το διάταγμα αυτό παραμέριζε τον Σαλικό Νόμο, σύμφωνα με τον οποίο οι γυναίκες δεν κληρονομούσαν, και ευνοούσε τις θυγατέρες του Καρόλου οι οποίες θα τον διαδέχονταν σε όλες τις κτήσεις και τους τίτλους του (πλην του αξιώματος του αυτοκράτορα που ήταν αιρετό). Για πολλά χρόνια στη συνέχεια ο Κάρολος αγωνίστηκε να εξασφαλίσει την αποδοχή της Sanctio Pragmatica από τις άλλες ευρωπαϊκές δυνάμεις, πράγμα που πέτυχε, με σοβαρά όμως ανταλλάγματα.
Το 1736 η Μαρία Θηρεσία παντρεύτηκε τον Φραγκίσκο Στέφανο δούκα της Λορραίνης. Ήταν ένας γάμος πολιτικής σκοπιμότητας που αποδείχτηκε όμως ευτυχισμένος.
Ανάρρηση και Πόλεμος της Αυστριακής Διαδοχής
Τον Οκτώβριο του 1740 ο Κάρολος ΣΤ΄ πέθανε και άρχισε η σαραντάχρονη βασιλεία της Μαρίας Θηρεσίας, η οποία τον διαδέχτηκε ως αρχιδούκισσα της Αυστρίας, βασίλισσα της Ουγγαρίας, της Βοημίας κτλ. ανακηρύσσοντας συμβασιλέα τον σύζυγό της. Η επικράτεια των Αψβούργων βρισκόταν εκείνη την στιγμή σε πολύ κακή κατάσταση από οικονομικής, κοινωνικής και στρατιωτικής απόψεως. Αμέσως η Σαξονία, η Πρωσσία, η Βαυαρία και η Γαλλία αποκήρυξαν την Πραγματική Κύρωση αποσκοπώντας στον διαμελισμό της Αυστρίας και άρχισε ο Πόλεμος της Αυστριακής Διαδοχής. Ο Φρειδερίκος Β΄ της Πρωσίας κατέλαβε την πλούσια επαρχία της Σιλεσίας. Η Μαρία Θηρεσία αγωνίστηκε απεγνωσμένα για την διατήρηση των κτήσεών της. Αρνήθηκε να συνδιαλλαγεί με τον Φρειδερίκο, κέρδισε την υποστήριξη των Ούγγρων ευγενών και επέδειξε τέτοια δραστηριότητα που κατέπληξε την Ευρώπη.
Τον Οκτώβριο του 1741 ο εκλέκτορας της Βαυαρίας Κάρολος Αλβέρτος κατέλαβε την Βοημία και στέφθηκε βασιλιάς της. Τον Ιανουάριο του 1742 εξελέγη αυτοκράτορας της Αγίας Ρωμαϊκής Αυτοκρατορίας, δηλ. της Γερμανίας. Το πλήγμα ήταν μεγάλο για την Μαρία Θηρεσία, όσο κι αν το αξίωμα ήταν περισσότερο τιμητικό παρά ουσιαστικό : επί τριακόσια χρόνια ξελέγετο αυτοκράτορας από τον οίκο των Αψβούργων. Αντέδρασε όμως έντονα και διέταξε χειμερινή εκστρατεία αιφνιδιάζοντας τους αντιπάλους της. Την ημέρα που ο Κάρολος Αλβέρτος στεφόταν στην Φραγκφούρτη ως Κάρολος Ζ΄, τα αυστριακά στρατεύματα κατελάμβαναν την πρωτεύουσά του, το Μόναχο. Υπ’ όψιν ότι σε όλο αυτό το διάστημα των πολέμων και των αναστατώσεων, η Μαρία Θηρεσία ήταν σχεδόν πάντα έγκυος.
Οίκος Αψβούργων-Λορραίνης
Τον Ιανουάριο του 1745 ο Κάρολος Ζ΄ πέθανε και η Μαρία Θηρεσία κατόρθωσε τον Σεπτέμβριο να εκλεγεί αυτοκράτορας ο Φραγκίσκος Στέφανος ως Φραγκίσκος Α΄. Η Πρωσσία τον αναγνώρισε και η Μαρία Θηρεσία αναγνώρισε την απώλεια της Σιλεσίας. Ο πόλεμος συνεχίστηκε άλλα τρία χρόνια στην βόρειο Ιταλία και στις Αυστριακές Κάτω Χώρες και έληξε το 1748 με τελικό απολογισμό για την Αυστρία την απώλεια της Σιλεσίας και του δουκάτου της Πάρμας.
Ακολούθησε ο Επταετής Πόλεμος (1754-1763), χωρίς εδαφικές μεταβολές για την Αυστρία.
Διακυβέρνηση
Παρά τις συντηρητικές της αντιλήψεις η Μαρία Θηρεσία εισήγαγε πολλές μεταρρυθμίσεις στις χώρες της. Ο υπουργός της κόμης φον Χάουγκβιτς (Haugwitz) εκσυγχρόνισε τον στρατό, για την συντήρηση του οποίου φορολογήθηκαν για πρώτη φορά οι ευγενείς. Μολονότι η εν γένει φορολόγηση των ευγενών (καθώς και του κλήρου) είχε μερική μόνο επιτυχία, οι οικονομικές αυτές μεταρρυθμίσεις προήγαγαν σημαντικά την οικονομία. Το 1766 ολοκληρώθηκε ο Codex Theresianus, με τον οποίο καταργούνταν το κάψιμο των μαγισσών και τα βασανιστήρια. Αν και αφοσιωμένη Καθολική κρατούσε την Εκκλησία υπό τον έλεγχο του κράτους. Απομάκρυνε τους Ιησουίτες από τους κρατικούς θεσμούς και δήμευσε την περιουσία τους. Αντιπαθούσε τους προτεστάντες υπηκόους της και μετέφερε πολλούς απ’ αυτούς στην Τρανσυλβανία. Έναντι των Εβραίων ήταν ιδιαίτερα εχθρική στην αρχή της βασιλείας της αλλά με την πάροδο του χρόνου και με τις παρεμβάσεις του γιου της Ιωσήφ άλλαξε στάση. Θέσπισε την υποχρεωτική εκπαίδευση από τα έξι ως τα δώδεκα, ευνόησε την διδασκαλία μαθηματάτων μη θρησκευτικού περιεχομένου στα πανεπιστήμια και εισήγαγε τον εμβολιασμό στην Αυστρία αρχίζοντας από τα παιδιά της.
Τελευταία χρόνια
Το 1765 πέθανε ο αυτοκράτορας Φραγκίσκος. Η Μαρία Θηρεσία ένιωσε συντετριμμένη, παρά τις πολλές και κοινά γνωστές απιστίες του, και τον πένθησε ειλικρινά τα δεκαπέντε χρόνια που επέζησε. Αυτοκράτορας εξελέγη ο μεγαλύτερος γιος τους Ιωσήφ Β΄ , τον οποίον η βασίλισσα έκανε συμβασιλέα στις κτήσεις των Αψβούργων (από την εκλογή του Φραγκίσκου : Αψβούργων-Λορραίνης).
Το 1772 ο Ιωσήφ και ο καγκελάριος Κάουνιτς (Kaunitz) μεθόδευσαν την συμμετοχή της Αυστρίας στον Πρώτο Διαμελισμό της Πολωνίας. Η Μαρία Θηρεσία είχε αντιρρήσεις οι οποίες όμως παρακάμφθηκαν όταν εννόησε ότι ο Φρειδερίκος της Πρωσσίας και η Αικατερίνη Β΄ της Ρωσίας θα προχωρούσαν στον διαμελισμό και χωρίς την Αυστρία.
Όταν η Μαρία Θηρεσία ανέβηκε στον θρόνο, η Αυστρία ήταν στα πρόθυρα της κατάρρευσης. Όταν πέθανε, το κράτος της ήταν αναγεννημένο και με μεγάλη επιρροή στην Ευρώπη. Το διοικητικό σύστημα που εφήρμοσε έδωσε στην Αυστρία την δυνατότητα να παραμείνει μεγάλη δύναμη όταν έπαψε να υπάρχει η αυτοκρατορία.
Είναι θαμμένη στην Αυτοκρατορική Κρύπτη (Kaisergruft ή Kapuzinergruft - Κρύπτη των Καπουτσίνων), στην Neuer Markt της Βιέννης.
Τέκνα
Μέσα σε είκοσι χρόνια η Μαρία Θηρεσία γέννησε δεκαέξι παιδιά από τα οποία δεκατρία έφτασαν στην ενηλικίωση. Ο Ιωσήφ και ο Λεοπόλδος Β΄ έγιναν αυτοκράτορες και η τελευταία της κόρη, η Μαρία Αντουανέτα, βασίλισσα της Γαλλίας.
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου