Λιλή Πασχαλίδου - Θεοδωρίδου

Η Λίλη (Ιουλία) Πασχαλίδου – Θεοδωρίδου (Κωνσταντινούπολη 1911 – Αθήνα 1975) ήταν Ελληνίδα κατασκευάστρια κούκλας.

Βιογραφία 

Η Λίλη Πασχαλίδου γεννήθηκε στην Κωνσταντινούπολη το 1911 και ήταν κόρη του Κωνσταντίνου Πασχαλίδη, επιχειρηματία, και της Δέσποινας Παππά, κατασκευάστριας κούκλας.
Το 1922 η οικογένειά της έφυγε από την Κωνσταντινούπολη με αρχικό σταθμό τη Βάρνα της Βουλγαρίας, μετέπειτα τη Θεσσαλονίκη και τέλος την Αθήνα όπου και εγκαταστάθηκε οριστικώς το 1925.
Το οικογενειακό της περιβάλλον έχει παράδοση στις Τέχνες και τα Γράμματα, μια παράδοση που χάνεται στο βάθος του χρόνου. Η δική της γενιά (56 πρώτα ξαδέρφια) βγάζει πολλούς καλλιτέχνες, γνωστότεροι από τους οποίους είναι ο γλύπτης Γιάννης Παππάς, η ζωγράφος Ελένη Παγκάλου, ο ζωγράφος Ανδρέας Βουρλούμης, καθώς επίσης και η ζωγράφος Ελένη Πασχαλίδου, αδελφή της Λίλης και μετέπειτα σύζυγος του γλύπτη Γιώργου Ζογγολόπουλου.
Η έφεση της Λίλης στη ζωγραφική και στη χειροτεχνία είναι εμφανής από μικρή ηλικία. Ως μαθήτρια του Ζαππείου Παρθεναγωγείου Κωνσταντινουπόλεως βρίσκεται μέσα σε ένα επιβλητικό περιβάλλον με σημαντικά έργα τέχνης διαθέσιμα για τη διαρκή και άμεση καλλιέργεια της αισθητικής της. Στο πλαίσιο της εκπαίδευσής της περιλαμβάνεται η εκμάθηση της γαλλικής και της αγγλικής γλώσσας.  

Η ζωγραφική αποτελεί μέρος της ερασιτεχνικής ενασχόλησής της, ενώ το ταλέντο και η δεξιοτεχνία της στη χειροτεχνία θα σταθούν πολύτιμος αρωγός για την μετέπειτα επαγγελματική της πορεία. Το 1934 παντρεύεται τον Γιούρα Θεοδωρίδη με τον οποίο αποκτούν δύο παιδιά.

Το εργαστήριο κατασκευής κούκλας

Το 1948, ύστερα από το θάνατο του συζύγου της, η Λίλη θα ασχοληθεί επαγγελματικά με την κατασκευή κούκλας μετά από προτροπή της μητέρας της Δέσποινας Παππά – Πασχαλίδου, η οποία πριν τον Β’ Παγκόσμιο Πόλεμο διατηρούσε εργαστήρι κατασκευής χειροποίητης ελληνικής κούκλας στη Νέα Σμύρνη, στο οποίο είχε συνεισφέρει και η ίδια η Λίλη.
Η έδρα του εργαστηρίου της Λίλης είναι στη Νέα Σμύρνη και στην επιχείρησή της απασχολεί δύο γυναίκες, πρόσφυγες από τη Μικρά Ασία, μία εκ των οποίων είναι παλαιότερη συνεργάτιδα της μητέρας της. Κατασκευάζει χειροποίητες κούκλες τις οποίες ντύνει με ελληνικές τοπικές ενδυμασίες που σχεδιάζει, ράβει και κεντάει μόνη της. Για τα πρόσωπα των δημιουργιών της χρησιμοποιεί καλούπια κατασκευασμένα ειδικά για εκείνη από τον γλύπτη Γιώργο Ζογγολόπουλο. Η Λίλη Πασχαλίδου - Θεοδωρίδου τυποποιεί δύο μεγέθη κούκλας και κάνει μολυβένιο το κάτω μέρος των ποδιών τους ώστε να στέκονται καλύτερα. Λαμβάνει ειδική άδεια έρευνας από τον Αντώνη Μπενάκη για να μελετήσει και να αποτυπώσει τις διάφορες φορεσιές που φυλάσσονται στο Μουσείο Μπενάκη. Σχεδιάζει επακριβώς τα κεντητά σχέδια, τα υφάσματα, τους περίτεχνους κεφαλόδεσμους και αναπαράγει 36 αυθεντικές παραδοσιακές ενδυμασίες, γυναικείες και ανδρικές, από διάφορες περιοχές της Ελλάδας με τις οποίες ντύνει τις κούκλες της.

Συνεργασίες και διεθνείς εκθέσεις   

Το 1949 οι κούκλες της Λίλης θα προσελκύσουν το ενδιαφέρον του Βασιλικού Ιδρύματος Πρόνοιας με το οποίο ξεκινά μια συνεργασία που θα διαρκέσει μία εικοσαετία. Η λαογράφος Αγγελική Χατζημιχάλη εκτιμά τη δουλειά της Λίλης και περιλαμβάνει τις κούκλες της στο κατάστημα ελληνικής λαϊκής τέχνης που διατηρεί στο ξενοδοχείο Μεγάλη Βρετανία επί της οδού Πανεπιστημίου. Στενή συνεργασία υπάρχει με φορείς όπως ο Οργανισμός Ελληνικής Χειροτεχνίας (μετέπειτα ΕΟΜΜΕΧ) και το γνωστό τουριστικό κατάστημα της εποχής «Ελληνική Λαϊκή Τέχνη» επί της οδού Βουκουρεστίου.
Η Λίλη συνεργάζεται επίσης με τον Εθνικό Οργανισμό Καπνού, για τον οποίο ντύνει τις κούκλες της με φορεσιές από καπνοπαραγωγές περιοχές της Ελλάδας. Μέσω της συνεργασίας αυτής οι κούκλες της ταξιδεύουν σε Διεθνείς Εκθέσεις και στα τέλη της δεκαετίας του ’50 βραβεύονται στη Διεθνή Έκθεση της Μελβούρνης.
Το 1970 σταματά να εργάζεται δίνοντας τέλος στη λειτουργία του εργαστηρίου της. Απεβίωσε το 1975 στην Αθήνα.
Οι κούκλες της Λίλης
Μέρος της δουλειάς της βρίσκεται στο Μουσείο Μπενάκη, στη Μόνιμη Συλλογή Παιχνιδιών και Παιδικής Ηλικίας, καθώς και σε ιδιωτικές συλλογές.