Λέλα Ζωγράφου

 

Η Λέλα Ζωγράφου υπήρξε σπουδαία Ελληνίδα πρωταγωνίστρια της Εθνικής Λυρικής Σκηνής υψίφωνος (σοπράνο) και ειδικότερα της ελληνικής οπερέτας.

Βιογραφία

Η Λέλα (Ελένη) Ζωγράφου επί σαράντα χρόνια υπήρξε μόνιμη μονωδός της Εθνικής Λυρικής Σκηνής, μια λαμπερή πρωταγωνίστρια που θαυμάστηκε και αγαπήθηκε από το κοινό της οπερέτας και της όπερας.  

Γεννήθηκε στις 10 Ιουνίου 1923 στον Πειραιά. Ο πατέρας της, Χρήστος Ζωγράφος, ήταν εκπαιδευτικός με καταγωγή από τις Αμύκλες της Σπάρτης. Η μητέρα της Μαριάνθη Ισιδώρου-Θεοδοσίου με καταγωγή από την Κωνσταντινούπολη, καθώς επίσης η αδερφή της, Σταματική, έφυγαν νωρίς από τη ζωή.  

Από μικρή ηλικία έδειξε ιδιαίτερη έφεση στη μουσική. Σπούδασε πιάνο στο τμήμα μουσικών σπουδών του Πειραϊκού Συνδέσμου, φτάνοντας με επιτυχία μέχρι τη δεξιοτεχνία. Μπροστά της ανοιγόταν μια καριέρα σολίστ ή καθηγήτριας πιάνου, όμως τα πράγματα εξελίχθησαν διαφορετικά. Ο γνωστός καθηγητής τραγουδιού Κίμων Τριανταφύλλου (αδερφός του Αττίκ), που δίδασκε ορθοφωνία στον Πειραϊκό Σύνδεσμο άκουσε τυχαία τη νεαρή Λέλα καθώς περίμενε να μπει στην τάξη του πιάνου, και την παρότρυνε να ασχοληθεί με την όπερα.

Το 1940 με τον μεγάλο βομβαρδισμό του Πειραιά από τους Ιταλούς, η οικογένειά μετακόμισε στο Μεταξουργείο. Η Λέλα Ζωγράφου, Αθηναία πια, γράφεται στο Εθνικό Ωδείο Αθηνών της οδού Πειραιώς και μελετά τραγούδι αρχικά με τον Κίμωνα Τριανταφύλλου. Στη συνέχεια μεταγράφεται στην τάξη του καθηγητή Βιθυνού. Επίσης, μελετά πιάνο με τον Σπύρο Φαραντάτο και θεωρητικά με τον μουσουργό Γεώργιο Σκλάβο φτάνοντας μέχρι την φούγκα.

Το 1939 ιδρύεται η Εθνική Λυρική Σκηνή. Το 1943 γίνεται προκήρυξη διαγωνισμού για την ενίσχυση της Χορωδίας, στον οποίο η εικοσάχρονη Λέλα λαμβάνει μέρος με επιτυχία. Από το 1943, γίνεται μέλος της Χορωδίας της Εθνικής Λυρικής Σκηνής, ενώ αρχικά εμφανίζεται και σε βοηθητικούς ρόλους. Δεν αργεί όμως να διακριθεί. Το 1947 ενθουσιάζει ως Μουζέττα στην όπερα Μποέμ του Τζάκομο Πουτσίνι μαζί με τη Μιρέιγ Φλερύ (Μιμή) και τον Μιχάλη Κορώνη (Ροντόλφο).

Ακολουθεί μια δεύτερη εξίσου επιτυχημένη εμφάνιση το 1948 ως Μικαέλα στην Κάρμεν του Ζωρζ Μπιζέ. Στις παραστάσεις αυτές πρωταγωνιστούσε η διάσημη μεσόφωνος Έλενα Νικολαΐδη, η οποία πριν μεταβεί στην Αμερική έδωσε κάποιες έκτακτες παραστάσεις στην Εθνική Λυρική Σκηνή. Διηύθυνε ο αρχιμουσικός Αντίοχος Ευαγγελάτος, Εσκαμίγιο ήταν ο βαρύτονος Ευάγγελος Μαγκλιβέρας, ενώ τον ρόλο του Δον Χοσέ ερμήνευσαν εναλλάξ οι Αντώνιος Δελένδας και Μιχάλης Κορώνης.

Μετά τις δύο αυτές επιτυχημένες εμφανίσεις, και δεδομένου ότι η ίδια είχε αρχίσει να δέχεται προτάσεις συνεργασίας από τους θεατρώνες της ελεύθερης οπερέτας Μακέδο και Σαμαρτζή, η Διοίκηση της ΕΛΣ αποφάσισε να της εμπιστευτεί πρωταγωνιστικούς ρόλους. Έκτοτε και για τα επόμενα σαράντα χρόνια θριάμβευσε σε διάσημα έργα του ρεπερτορίου πρωτίστως της οπερέττας, αλλά και της όπερας.  Πολυτάλαντη, κομψή, με όμορφη κίνηση και σωστή έκφραση επί σκηνής απέσπασε την αγάπη και την τεράστια ευγνωμοσύνη του κοινού.

Παράλληλα, η Λέλα Ζωγράφου ασχολήθηκε με το δημοτικό τραγούδι, ενώ ηχογράφησε αξιόλογες εκτελέσεις στα στούντιο του ΕΙΡ στο Ζάππειο με την ορχήστρα της ΑΣΔΕΝ υπό τη διεύθυνση του Μαργαρίτη Καστέλλη. Δυστυχώς από τις ερμηνείες αυτές φαίνεται να μην έχει σωθεί τίποτα.

Συνταξιοδοτήθηκε το 1985, συνέχισε όμως τις έκτακτες εμφανίσεις με μεγάλη επιτυχία. Τον Ιούνιο του 1995 η Λέλα Ζωγράφου έφυγε από την ζωή, σχετικά νέα ακόμα, έχοντας  δώσει σκληρή μάχη με τον καρκίνο.

Πηγές

• "Νεώτερον Εγκυκλοπαιδικόν Λεξικόν Ηλίου" τομ.8ος, σελ.832.
• Αρχείο Εθνικής Λυρικής Σκηνής 
• «Εικονικό Μουσείο - Εθνική Λυρική Σκηνή». Λέλα Ζωγράφου.

• «Αφιέρωμα στην Λέλα Ζωγράφου (24/11/1996)» της ραδιοφωνικής εκπομπής: «Έλληνες Λυρικοί Τραγουδιστές» (από τον Γ.Αποστόλου μέχρι την Αγνή Μπάλτσα), ΕΡΑ (1994-2004). Γράφει και παρουσιάζει ο Νίκος Λούντζης, Τεχνική Επιμέλεια Σούλας Δεδούση