Νίνα Κασσιάν

 

Νίνα Κασσιανού  (1924, Γαλάτσι -2014, Νέα Υόρκη ) ήταν μια ρουμάνα ποιήτρια συγγραφέα του βιβλίου, μεταφραστής, δημοσιογράφος, καταξιωμένη πιανίστρια και συνθέτης  καθώς και κριτικός ταινιών .  Πέρασε τα πρώτα εξήντα χρόνια της ζωής της στη Ρουμανία έως ότου μετακόμισε στις Ηνωμένες Πολιτείες το 1985 για μια διδακτική εργασία. Λίγα χρόνια αργότερα η Cassian έλαβε μόνιμο άσυλο και η Νέα Υόρκη έγινε το σπίτι της για το υπόλοιπο της ζωής της. Μεγάλο μέρος της δουλειάς της δημοσιεύθηκε στα Ρουμανικά και στα Αγγλικά.

Η Νίνα Κάσιαν γεννήθηκε σε μια εβραϊκή οικογένεια στο Γαλάτσι το 1924, το μόνο παιδί του Ιόσιφ Κασιαν-Ματάσο, μεταφραστή και ερασιτέχνη τραγουδιστή.  Το 1926 η οικογένεια μετακόμισε στο Μπράβοφ . Η γοητεία της Cassian με τις γλώσσες λέγεται ότι χρονολογείται από εκείνη την εποχή της παιδικής της ηλικίας, δεδομένου ότι άρχισε να περνά χρόνο με παιδιά από τη γερμανική και ουγγρική κοινότητα. Το 1935, η οικογένεια μετακόμισε στο Βουκουρέστι , όπου η Cassian φοιτούσε στο γυμνάσιο στο εβραϊκό γκέτο. 

Με τα χρόνια πήρε μαθήματα ζωγραφικής με τους George Loewendal και MH Maxy , μαθήματα υποκριτικής με τους Beate Fredanov και Alexandru Finți , μαθήματα πιάνο και μουσικής σύνθεσης με τους Theodor Fuchs , Paul Jelescu , Mihail Jora και Constantin Silvestri . 

Το 1944 εισήλθε στο Τμήμα Λογοτεχνίας του Πανεπιστημίου του Βουκουρεστίου , αλλά εγκατέλειψε τις σπουδές της μετά από ένα χρόνο. 

Η ζωή στην κομμουνιστική Ρουμανία

Στα μέσα της δεκαετίας του '40 η Cassian άρχισε να βρει τη θέση της στη λογοτεχνική σκηνή της Ρουμανίας. Παντρεύτηκε τον νεαρό ποιητή Βλαντιμίρ Κόλιν το 1943 (ο γάμος τους διήρκεσε μέχρι το 1948) και είχε πολύ στενή σχέση με τον Ίον Μπαρμπού .  Ωστόσο, το πιο ενδιαφέρον είναι ότι η Cassian δημιούργησε επίσης μια πολύ στενή φιλία με τον διάσημο ποιητή Paul Celan κατά την περίοδο που έζησε στο Βουκουρέστι (1945-1947). Μαζί με άλλους συγγραφείς και καλλιτέχνες, ο Celan και η Cassian έπαιξαν σουρεαλιστικά παιχνίδια όπως "Ερωτήσεις και απαντήσεις" ή "Ioachim", το οποίο είναι η έκδοση του Βουκουρεστίου του διάσημου παιχνιδιού του André Breton. Η Cassian και ο Celan  χρησιμοποίησαν την πολυγλωσσία ως έμπνευση για το έργο τους. 

Το 1945 η Cassian δημοσίευσε το πρώτο της ποίημα, Am fost un ποιητής παρακμιακός (« Συνήθιζα να είμαι παρακμιακός ποιητής») στην καθημερινή România Liberă ,  και την πρώτη ποιητική της συλλογή, La scara 1/1 ("Κλίμακα 1: 1 Το 1947. Αυτές οι πρώτες δημοσιεύσεις επηρεάστηκαν σε μεγάλο βαθμό από Γάλλους μοντερνιστές ποιητές με τους οποίους είχε περάσει χρόνο, ειδικά οι σουρεαλιστές συγγραφείς λέγεται ότι είχαν διαρκή επιρροή στην Κασσιανή.  Επισήμανε την «παρακμιακή ποίηση» σε ένα άρθρο της Scînteia το 1948.  Φοβισμένη από αυτήν την έντονη κριτική, στη συνέχεια στράφηκε στο γράψιμο με τον σοσιαλιστικό-ρεαλιστικό τρόπο.  Αυτή η φάση διήρκεσε περίπου οκτώ χρόνια. 

Αυτό συμβαίνει επίσης όταν η Cassian στράφηκε να γράφει παιδικά βιβλία, όπως το Copper Red και το Seven Dachsies (το οποίο δημοσιεύθηκε στα Αγγλικά το 1985 αφού είχε γίνει μπεστ σέλερ στη Ρουμανία) και παιδικές ιστορίες, όπως το Tigrino και το Tigrene (που γράφτηκε σε στίχο και δημοσιεύθηκε στα Αγγλικά το 1986, προσαρμοσμένο από το ρουμανικό πρωτότυπο Povestea a doi pui de tigru, numiţi Ninigra şi Aligru ). Σε μια συνέντευξη το 1986, εξηγεί γιατί έκανε την επιλογή να επικεντρωθεί στη παιδική λογοτεχνία: «Ήταν το 1950, κατά τη δογματική περίοδο στη Ρουμανία. Δυστυχώς, ο σοσιαλιστικός ρεαλισμός χαρακτηρίζεται από τον περιορισμό δομών και μορφών και λεξιλογίου. [...] Έτσι, όταν μου ζητήθηκε να γράψω με άκαμπτο και απλοποιημένο τρόπο, προσπάθησα να κάνω το καλύτερό μου, αλλά μετά από λίγο, άλλαξα τη λογοτεχνία για τα παιδιά, επειδή ήταν το μόνο πεδίο όπου επιτρέπονται οι μεταφορές, όπου η φαντασία ήταν ανεκτό και επιτρεπόταν ο συντονισμός. "  Τουλάχιστον μερικές από τις ιστορίες και τα βιβλία των παιδιών της έχουν μεταφραστεί στα Αγγλικά, αλλά δεν είναι πλέον διαθέσιμες στα βιβλιοπωλεία σήμερα.

Η Cassian παντρεύτηκε αργότερα τον Al. Ι. Eftefănescu .  Αν και γεννήθηκε σε μια εβραϊκή οικογένεια, ήταν Ρουμάνος Ορθόδοξος , και κατά τη διάρκεια του γάμου τους, δήλωσε ότι ήταν πολύ πιο κοντά στη θρησκεία του παρά στον Ιουδαϊσμό και ότι δεν είχε διαβάσει ποτέ μια σελίδα του Ταλμούδ . 

Μετανάστευση και ζωή στις ΗΠΑ

Η Cassian ταξίδεψε στις Ηνωμένες Πολιτείες ως επισκέπτης καθηγήτρια για δημιουργική γραφή στο Πανεπιστήμιο της Νέας Υόρκης το 1985.  Κατά τη διάρκεια της παραμονής της στην Αμερική, μια φίλη της, η Gheorghe Ursu , συνελήφθη και στη συνέχεια ξυλοκοπήθηκε από το Securitate επειδή είχε ημερολόγιο. Το ημερολόγιο περιείχε πολλά από τα ποιήματα της Κασσιάν που σατιρίζαν το κομμουνιστικό καθεστώς. Ως εκ τούτου, αποφάσισε να παραμείνει στις ΗΠΑ.

Της χορηγήθηκε άσυλο στις Ηνωμένες Πολιτείες και συνέχισε να ζει στη Νέα Υόρκη. Τελικά, έγινε Αμερικανός πολίτης. 

Στις Η.Π.Α., άρχισε να γράφει ποιήματα στα Αγγλικά και δημοσίευσε στα περιοδικά The New Yorker , The Atlantic Monthly και άλλα περιοδικά.  Μερικά από αυτά τα ποιήματα δημοσιεύθηκαν επίσης σε συλλογές, για παράδειγμα το Life Sentence το 1990 και το Take My Word for It το 1998, και τα δύο είναι ακόμη διαθέσιμα σήμερα.

Στις ΗΠΑ, ήταν παντρεμένη με τη Maurice Edwards. 

Η Cassian πέθανε από καρδιακή ανακοπή ή καρδιακή προσβολή στη Νέα Υόρκη στις 14 Απριλίου 2014. Επιζών από τον σύζυγό της. 

Βιβλία

• La scara 1/1 , Βουκουρέστι, 1947
• Sufletul nostru , Βουκουρέστι, 1949
• Μια βιτρίνα sşespesprezece , Βουκουρέστι, 1949
• Nică fără frică , Βουκουρέστι, 1950
• Ce-a văzut Oana , Βουκουρέστι, 1952
• Horea nu mai este singur , Βουκουρέστι, 1952
• Tinereţe , Βουκουρέστι, 1953
• Florile patriei , Βουκουρέστι, 1954
• Versuri alese , Βουκουρέστι, 1955
• Vârstele anului , Βουκουρέστι, 1957
• Dialogul vântului cu marea , Βουκουρέστι, 1957
• Botgros, căţel fricos , Βουκουρέστι, 1957
• Prinţul Miorlau , Βουκουρέστι, 1957
• Chipuri hazlii pentru copii , Βουκουρέστι, 1958
• Aventurile lui Trompişor , Βουκουρέστι, 1959
• Încurcă-lume , Βουκουρέστι, 1961
• Sărbătorile zilnice , Βουκουρέστι, 1961
• Spectacol aer σε αερομεταφορέα. O monografie a dragostei , Βουκουρέστι, 1961
• Curcubeu , Βουκουρέστι, 1962
• Poezii , πρόλογος του Ovid S. Crohmălniceanu , Βουκουρέστι, 1962
• Să ne facem daruri , Βουκουρέστι, 1963
• Disciplina harfei , Βουκουρέστι, 1965
• Unoal cunoaşteţi pe Tică; , Βουκουρέστι, 1966
• Sângele , Βουκουρέστι, 1966
• Destinele paralele. La scara 1/1 , 1967
• Uite-l este ... Uite-l nu e , Βουκουρέστι, 1967
• Ambitus , Βουκουρέστι, 1969
• Întâmplări cu haz , Βουκουρέστι, 1969
• Povestea a doi pui de tigru numiţi Ninigra şi Aligru , Βουκουρέστι, 1969
• Cronofagie. 1944-1969 , Βουκουρέστι, 1970
• Recviem , Βουκουρέστι, 1971
• Marea conjugare , Βουκουρέστι, 1971
• Atât de grozavă şi adio. Confidenţe fictive , Βουκουρέστι, 1971; Δεύτερη έκδοση (Confidenţe fictive. Atât de grozavă şi adio şi alte proze), Βουκουρέστι, 1976
• Loto-Poeme , Βουκουρέστι, 1971
• Spectacol aer σε αερομεταφορέα. O (altă) monografie a dragostei , πρόλογος του Liviu Călin , Βουκουρέστι, 1974
• Între noi, copii , Βουκουρέστι, 1974
• O sută de poeme , Βουκουρέστι, 1975
• Viraje-Virages , δίγλωσση έκδοση, που μεταφράστηκε από τον συγγραφέα Eugene Guillevic και Lily Denis, Βουκουρέστι, 1978
• De îndurare , Βουκουρέστι, 1981
• Blue Apple , μετάφραση από την Eva Feiler, Νέα Υόρκη, 1981
• Numărătoarea inversă , Βουκουρέστι, 1983
• Jocuri de vacanţă , Βουκουρέστι, 1983
• Roşcată ca arama şi cei şapte şoricei , Βουκουρέστι, 1985
• Copper Red and the Seven Dachsies , 1985
• Lady of Miracles , μετάφραση από τη Laura Schiff, Μπέρκλεϋ, 1988
• Call Yourself Alive , μετάφραση των Brenda Walker και Andreea Deletant, Λονδίνο, 1988
• Life Sentence , Νέα Υόρκη-Λονδίνο, 1990
• Μαζορέτα για μια κηδεία , μετάφραση του συγγραφέα και Brenda Walker, Λονδίνο-Βοστώνη, 1992
• Desfacerea lumii , Βουκουρέστι, 1997
• Take My Word for It , Νέα Υόρκη, 1997
• Κάτι παλιό, Κάτι νέο: ποιήματα και σχέδια , Tuscaloosa, 2002
• Memoria ca zestre , Cartea I (1948–1953, 1975–1979, 1987–2003), Cartea a II-a (1954–1985, 2003–2004), Cartea a III-a (1985–2005), Βουκουρέστι, 2003– 2005
• Continuum , Νέα Υόρκη, 2009

Παρουσία στις αγγλικές γλωσσικές ανθολογίες

• Γεννήθηκε στην Ουτοπία - Μια ανθολογία Σύγχρονης και Σύγχρονης Ρουμανικής Ποίησης - Carmen Firan και Paul Doru Mugur (επιμελητές) με τον Edward Foster - Talisman House Publishers - 2006 - ISBN  1-58498-050-8
• Διαθήκη - Ανθολογία Σύγχρονου Ρουμανικού Στίχου / Διαθήκη - Antologie de Poezie Română Modernă - Δίγλωσση έκδοση Αγγλικά & Ρουμανικά - Daniel Ioniță (συντάκτης και μεταφραστής) με την Eva Foster, τον Daniel Reynaud και τον Rochelle Bews - Εκδόσεις Minerva - 2015 (δεύτερη έκδοση) - ISBN 978 -973-21-1006-5 
• Διαθήκη - Ανθολογία ρουμανικού στίχου - αμερικανική έκδοση - μονογλωσσική έκδοση αγγλικής γλώσσας - Daniel Ioniță (συντάκτης και κύριος μεταφραστής) με την Eva Foster, τον Daniel Reynaud και τον Rochelle Bews - Αυστραλιανή-Ρουμανική Ακαδημία Πολιτισμού - 2017 - ISBN 978-0-9953502-0 -5
•  
• 
  ΠΑΙΖΟΝΤΑΣ ΜΕ ΤΟ ΦΩΣ
  
  Σχεδιάζεις ένα κίτρινο κύκλο
  στην άσπρη σελίδα
  και ο ήλιος επικάθεται πάνω στα χέρια σου.
  Και δίπλα είναι η σκιά.
  Και τα χέρια σου αλλάζουν θέση στο τραπέζι,
  από τον ήλιο στη σκιά
  μια ρόδινα, μια μελανά,
  απ᾽τις σκιές στον ήλιο
  σαν σε μια πρώτη σπουδή χρωμάτων
  πότε ζεστά, πότε κρύα,
  κοντά, μακριά
  ̶ σαν σε μια πρώτη άσκηση θανάτου.
  
  ΠΑΙΖΟΝΤΑΣ ΜΕ ΕΝΑ ΠΟΡΤΟΚΑΛΙ
  
  Του κίθε μπλόμ, του κίθε μπλα,
  ένα δάσος με τις ρίζες προς τα πάνω
  ένα κύμα με χαίνον στόμα,
  ένα φτερωτό κουμπί,
  ένας νάνος φαγωμένος από ένα φουντούκι
  
  ̶ κi ένα πορτοκάλι.
  
  Ένας δρόμος τρις συνεστραμμένος
  και στο τέρμα του,
  ένα αυγό από ζάχαρη
  μέσα στο οποίο κατοικεί μια κουκουβάγια από βελούδο,
  ένα χρυσαφένιο κουνούπι
  κι ένα πορτοκάλι.
  
  Ένα φίδι από μέλι,
  ένα κλειδί από τσόχα,
  μουδιασμένα αστέρια, ένα προς ένα
  ̶ κι ένα πορτοκάλι
  
  πεταμένο στην νύχτα την γυμνή.
  Το φεγγάρι.
  
  ΗΘΕΛΑ ΝΑ ΜΕΙΝΩ
  
  Ήθελα να μείνω μες στο Σεπτέμβρη
  στην ερημική και χλωμή παραλία,
  ήθελα να φορτωθώ την τέφρα
  των ανήσυχών πετεινών μου
  ο βραδυκίνητος αέρας να πέφτει για ύπνο
  μες στα μαλλιά μου σαν το νερό στις τράτες·
  ήθελα μια νύχτα να ανάψω
  τσιγάρο χλωμότερο και απ’ το φεγγάρι,
  και γύρω μου – κανέναν, μόνον τη θάλασσα
  με την δύναμη της, κρυφή και σοβαρή·
  ήθελα να μείνω μες στο Σεπτέμβρη,
  παρούσα στο πέρασμα του χρόνου,
  με ένα χέρι να ακουμπάω τα δέντρα, με το άλλο
  την γκρίζα άμμο – και να γλιστρώ
  ταυτόχρονα με το καλοκαίρι προς το φθινόπωρο …
  
  Αλλά για μένα είναι προκαθορισμένες
  μάλλον δραματικότερες αναχωρήσεις.
  
  Το πεπρωμένο μου είναι να ξεριζώνομαι από τοπία
  με την ψυχή ανέτοιμη,
  όπως είναι και να φεύγω από την αγάπη
  όταν έχω ακόμη ν’ αγαπήσω …

   
  

  Μετάφραση: Άντζελα Μπράτσου