Σοφία Μαυροειδή-Παπαδάκη

 Πηγή:http://atlas.pre.aegean.gr/writers/mavroeidh.htm

 

Η Σοφία Μαυροειδή-Παπαδάκη γεννήθηκε στις 26 Ιουνίου του 1898 στη Φουρνή Λασιθίου Κρήτης και απεβίωσε στην Καλλιθέα στις 27 Ιουνίου του 1977. Φοίτησε στο Παρθεναγωγείο της Φουρνής κι έπειτα στο Ανώτερο Παρθεναγωγείο της Νεάπολης Λασιθίου Κρήτης. Συνέχισε τις σπουδές της στο Ηράκλειο Κρήτης, όπου έλαβε το πτυχίο του Διδασκαλείου. 

Υπηρέτησε για λίγο ως δασκάλα στο Παρθεναγωγείο της Φουρνής, στην «Κυραπολίτισσα» και σε άλλα σχολεία του νομού Λασιθίου. Επιθυμώντας να συνεχίσει τις σπουδές της, έφυγε για την Αθήνα. Εκεί φοίτησε στο "Institut Superieur d’Etudes Francaises" και πήρε το πτυχίο της Γαλλικής Λογοτεχνίας. Έπειτα έκανε την εγγραφή της στη Φιλοσοφική Σχολή του Πανεπιστημίου Αθηνών, απ’ όπου αποφοίτησε το 1931.

 Παντρεύτηκε τον ποιητή και αξιωματικό του Πολεμικού Ναυτικού Κώστα Α. Παπαδάκη και αφοσιώθηκε στην εκπαίδευση και στη λογοτεχνική δημιουργία. Ως καθηγήτρια υπηρέτησε επί 40 χρόνια στη Μέση κι Ανώτατη εκπαίδευση. Δίδαξε κυρίως Νεοελληνική Λογοτεχνία, Αρχαία Ελληνικά και Ιστορία. 

Το 1970 αποσύρθηκε από την ενεργό υπηρεσία. Παράλληλα με την εκπαιδευτική σταδιοδρομία της είχε αναπτύξει - ως ποιήτρια, πεζογράφος και δοκιμιογράφος - πολύπλευρη και πολύχρονη πνευματική δράση με συγγράμματα, διαλέξεις, ραδιοφωνικές εκπομπές, δημοσιεύσεις και μεταφράσεις από την ξένη λογοτεχνία. Πρωτοεμφανίστηκε στα Νεοελληνικά Γράμματα με το ποίημα "Δασκάλα", που δημοσιεύτηκε στην "Πνοή" του Λ. Μαυρίδη, και με μεταφράσεις από τη ρωσική Λογοτεχνία δημοσιευμένες στο Περιοδικό Λόγος. Ιδιαίτερη επιτυχία σημείωσαν οι ποιητικές αναδημιουργίες μιας σειράς από τα Πορτογαλικά Σονέτα της Ελίζαμπεθ Μπάρεττ-Μπράουνιγκ που δημοσιεύθηκαν στη Νέα Εστία και άλλα λογοτεχνικά περιοδικά. Γι’ αυτή την εργασία, ο ποιητής Κλ. Καρθαίος της αφιέρωσε ένα από τα καλύτερα ποιήματά του, που δημοσιεύθηκε στην Πνευματική Ζωή του Μελή Νικολαίδη. 

Η πρώτη ποιητική συλλογή της Ώρες Αγάπης (1934) έγινε δεκτή με ενθουσιασμό από τους κριτικούς και ιδιαίτερα από τον Κωστή Παλαμά. Ασχολήθηκε και με την πεζογραφία και, κυρίως, με το παιδικό βιβλίο και το παιδικό θέατρο. Είχε ασχοληθεί επίσης με την κριτική κρατώντας τη στήλη της θεατρικής κριτικής στην Πνευματική Ζωή (1938-1939) και της λογοτεχνικής κριτικής στη Νεοελληνική Λογοτεχνία (1939-1940). Πολλά δοκίμια και κριτικά άρθρα της έχουν δημοσιευθεί σε Εγκυκλοπαίδειες και περιοδικά. Έχει προλογίσει με εκτεταμένα δοκίμια το έργο του Ιωάννη Κονδυλάκη και τη Σπονδή της Έλλης Αλεξίου. 

Πήρε μέρος στην Εθνική Αντίσταση και η δεύτερη ποιητική συλλογή της Της Νιότης και της Λευτεριάς τιμήθηκε με το βραβείο της Εθνικής Αντίστασης το 1946. Κατά τον Αλβανικό Πόλεμο, επιστρατευμένη από το Υπουργείο Παιδείας, δίδαξε από το Ραδιόφωνο το μάθημα της Έκθεσης σε όλα τα Ελληνόπουλα και πήρε εύφημο μνεία γι’ αυτό. Από το 1928 ως την ημέρα του θανάτου της η παρουσία της στα Ελληνικά Γράμματα ήταν αδιάλειπτη. Υπήρξε μέλος της "Ένωσης Ελλήνων Λογοτεχνών", του "Κύκλου του Ελληνικού Παιδικού Βιβλίου" και της "Academie de la balade Francaise".

 Είχε εκδώσει 5 βιβλία με μεταφράσεις από τα αγγλικά και τα γαλλικά.

 Πάνω απ’ όλα όμως η Σοφία Μαυροειδή-Παπαδάκη ήταν ποιήτρια. Το έργο της εμπνέεται από τους αγώνες του Ελληνικού Λαού, την αγάπη για τον άνθρωπο και από τα προβλήματα της ζωής. Ένας αισιόδοξος αγωνιστικός ρεαλισμός με στόχο την Ειρήνη και την Πανανθρώπινη ευτυχία χαρακτηρίζει την ποίησή της. Πολλά ποιήματά της έχουν μελοποιηθεί και τραγουδιούνται και αρκετά έχουν ανθολογηθεί σε Ελληνικές αλλά και σε ξένες ανθολογίες, μεταφρασμένα στα Γαλλικά, Αγγλικά και άλλες Ευρωπαϊκές γλώσσες. 

Ζωτικός Χώρος

Ζωτικό χώρο! Χώρο ζωτικό!
Τον είχες κι είδηση δεν το ’χες πάρει,
το ζωτικό σου χώρο μες στη γη.
Μα τώρα στο πικρό σου το κλινάρι
κάτω από της σημύδας το δεντρί,
όταν στερνή φορά θα κοιμηθείς,
πως ζωτικό είχες χώρο θα το δεις.

Ζωτικό χώρο! Χώρο ζωτικό!
Τι γρήγορα τα πόδια σου παγώνουν,
πάνω σου βλέπω ξύλινο σταυρό,
και πλάι σου, δάσος οι σταυροί φυτρώνουν,
φτωχοί φαντάροι, τι φριχτό κακό,
κι όλοι τους έχουν χώρο ζωτικό.

Ζωτικό χώρο! Χώρο ζωτικό!
Θα βάλουμε ένα τέλος, δε θ’ αργήσει
κι απ’ άκρη σ’ άκρη ο κόσμος θα σειστεί.
Γύρισε το ντουφέκι σου στη δύση
και διώξε τους ναζήδες απ’ τη γη,
από τη γη σου διώξε το κακό,
και τότε θα ’χεις χώρο ζωτικό.

Δεκέμβρης 1943

 

Το καλοκαίρι του 1997 ο Σύλλογος Φουρνιωτών και Φίλων της Φουρνής Κρήτης τίμησε τη Σοφία Μαυροειδή-Παπαδάκη εντοιχίζοντας μαρμάρινη αναμνηστική πλάκα στο πατρικό της σπίτι στo Κάτω χωριό Φουρνής για την προσφορά της στα Ελληνικά γράμματα και την Ελληνική παιδεία. 

Στις 7 Μαρτίου του 2002 ο Δήμος Καλλιθέας και ο Νέος Πνευματικός Κύκλος την τίμησαν για την συμβολή της στα Ελληνικά Γράμματα με τα αποκαλυπτήρια της προτομής της στο Αίθριο του Δημαρχείου του Δήμου Καλλιθέας.

Στις 11 Αυγούστου του 2003 ο Δήμος Νεαπόλεως Λασιθίου Κρήτης και ο Σύλλογος Φουρνιωτών και Φίλων της Φουρνής Κρήτης την τίμησαν στην γενέτειρά της, τη Φουρνή Λασιθίου Κρήτης, για την συμβολή της στα Ελληνικά Γράμματα και την Ελληνική Παιδεία με τα αποκαλυπτήρια της προτομής της στο Δημοτικό Σχολείο της Φουρνής.

 Το 2005 ο Δήμος Νεαπόλεως Λασιθίου Κρήτης εξέδωσε τα Ποιητικά Άπαντα της Σοφίας Μαυροειδή-Παπαδάκη. Ολόκληρο το αρχείο της διατηρείται και φυλάσσεται από την Εταιρεία Ελληνικού Λογοτεχνικού και Ιστορικού Αρχείου (ΕΛΙΑ).

Εργογραφία

Ι.Ποίηση
• Ώρες αγάπης. Αθήνα, Φλάμμα, 1934.
• Της νιότης και της λευτεριάς· Ποιήματα· Ξυλογραφίες Α.Τάσσου. Αθήνα, Τα Νέα Βιβλία, 1946.
• Ένας κούκος σωπαίνει την άνοιξη. Αθήνα, Δίφρος, 1957.
• Λουλούδι της τέφρας· Ποιήματα. Αθήνα, Mαυρίδης, 1966.
• Άρατε πύλας. Αθήνα, Ε.Λ.Ι.Α., 1991.
ΙΙ.Παιδική λογοτεχνία
• Το παραμύθι του Ολύμπου. 1943.
• Αταλάντη η νεράιδα του δάσους. 1957.
• Ο Αλέξανδρος κι η γοργόνα. 1957.
• Τζαβέλας, η ψυχή του Σουλίου. 1961.
• Το λάλημα της καμπάνας. 1965.
• Ελληνικό σχολικό θέατρο. 1961.
• Ιστορίες από το Βυζάντιο, τόμοι 3. Αθήνα, 1969-1971.
• Ο μικρός περιηγητής, τόμοι 3. 1981.
• Μύθοι και θρύλοι της Ρώμης. Αθήνα, Καστανιώτης, 1984.
• Σοφία Μαυροειδή Παπαδάκη· Ρωμαλέα και λυρική. Αθήνα, Ερμής, 1998.
ΙΙΙ.Μετάφραση
• Τζων Στάινμπεκ, Ουράνιες βοσκές· Μετάφραση Σοφίας Μαυροειδή – Παπαδάκη. Αθήνα, Παπαδημητρίου, χ.χ.
• Τζων Γκάλσγουορθυ, Ο θρύλος των Φαρσάιτ· Ο ιδιοκτήτης· Μετάφρασις Σοφίας Μαυροειδή – Παπαδάκη. Τόμος Α΄. Αθήνα, Bergadi, χ.χ.
• Τζων Γκάλσγουορθυ, Ο θρύλος των Φαρσάιτ· Ο ιδιοκτήτης· Μετάφρασις Σοφίας Μαυροειδή – Παπαδάκη. Τόμος Β΄. Αθήνα, Bergadi, χ.χ.
• Δάφνη ντε Μωριάκ, Ρεβέκκα. 1941.
• Ντίκενς Τσαρλς, Τα Δύσκολα ΧρόνιαΑ΄-Β΄. 1952.
• Τζων Στάινμπεκ, Ουράνιες βοσκές. 1952.
• Γκυ ντε Μωπασάν, Ηδονή.
• Ελίζαμπεθ Μπάρρετ Μπράουνινγκ, Πορτογαλικά σονέτα.