Φραντσίσκα Αρνσταϊνόβα

 

Η Φραντσίσκα Χάνα Αρνσταϊνόβα (πολωνικά: Franciszka Hanna Arnsztajnowa) (19 Φεβρουαρίου 1865 – Αύγουστος 1942) ήταν Πολωνή ποιήτρια, θεατρική συγγραφέας και μεταφράστρια, εβραϊκής καταγωγής. Μεγάλο μέρος του δημιουργικού της έργου εμπίπτει στην περίοδο της Νέας Πολωνίας, περιλαμβάνοντας στυλιστικά το λυκόφως του νεορομαντισμού. Την αποκαλούν «ο θρύλος του Λούμπλιν».

Οι δημοσιευμένες πηγές διαφέρουν ως προς τις συνθήκες του θανάτου της, αλλά υπάρχει συναίνεση ότι δεν πέθανε στο Λούμπλιν, καθώς όλες οι πηγές αναφέρουν το Γκέτο της Βαρσοβίας — ένα μέρος όπου είχε πάει περήφανα και με τη θέλησή της, «για να είναι με όλους» — είτε ως τόπος θανάτου είτε ως τόπος απέλασής της αμέσως πριν από το θάνατό της. Σε ορισμένες μαρτυρίες θα είχε πεθάνει στο Γκέτο της Βαρσοβίας από μολυσματική ασθένεια (τύφος). Σύμφωνα με άλλες μαρτυρίες θα είχε δολοφονηθεί βίαια εκεί από τους Ναζί ή θα είχε πάρει δηλητήριο από απελπισία αφού είδε την κόρη της, Στεφάνια (που σε όλους τους λογαριασμούς τη συνόδευε στο Γκέτο της Βαρσοβίας), να έχει πυροβοληθεί από τους Ναζί. Σε ορισμένες πηγές θα είχε δολοφονηθεί αφού είχε απελαθεί από το γκέτο της Βαρσοβίας στο στρατόπεδο εξόντωσης Τρεμπλίνκα (η πιο συνηθισμένη αφήγηση, αλλά όχι με μεγαλύτερη αποδεικτική αξιοπιστία από τις άλλες εκδοχές). Οι περισσότερες αρχές συμφωνούν ότι πέθανε το 1942, σε ηλικία χρόνων 77, ωστόσο μια κατά τα άλλα καλά ενημερωμένη συγγραφέας αναφέρει το 1943 ως το έτος του θανάτου της. Σε αυτή που είναι ίσως η πιο αξιόπιστη αναφορά αυτόπτη μάρτυρα, αυτή της ποιήτριας Χάνα Μορτκόβιτς-Ολτσακόβα (1905 – 1968), τη στιγμή του θανάτου της — κατά τη μαζική δολοφονία ασθενών σε ένα νοσοκομείο κοντά στην Εκκλησία των Αγίων Πάντων στη Βαρσοβία όπου βρισκόταν ασθενής — η Αρνσταϊνόβα είχε μαζί της δύο βιβλία, τη Θεία Κωμωδία του Δάντη και τη δική της ποιητική συλλογή που δημοσιεύτηκε το 1932, Odloty («Πετώντας μακριά»), σχετικά με την ποιητική της αναχώρησης.

Το πρώτο βιβλίο της Αρνσταϊνόβα, Poezye (1895), που εκδόθηκε όταν ήταν 30 ετών, περιέχει αυτή την αναφορά στον Δάντη Αλιγκέρι:

I ja byłem w piekle… we śnie, czy na jawie
Niewiem… lecz, zaprawdę, Danta piekieł kręgi
Mąk takich nie mieszczą, nie szarpią tak krwawie…
___________________________

Στο διάολο έχω πάει και… σε ονειρεμένες ή ξύπνιες ώρες
Δεν μπορώ να πω… αλλά, ειλικρινά, οι κολάσιμοι κύκλοι του Δάντη
Περιέχουν τέτοιο μαρτύριο όπως οι αιματηρές εξουσίες…

Αναγνώριση

Η Φραντσίσκα Αρνσταϊνόβα παρασημοφορήθηκε από την κυβέρνηση της Δεύτερης Πολωνικής Δημοκρατίας με τον Σταυρό της Ανδρείας (Krzyż Walecznych), τον Σταυρό της Ανεξαρτησίας (Krzyż Niepodległości), καθώς και τον Σταυρό του Ιππότη (Krzyż Kawalerski) του Τάγματος της Αναγέννησης της Πολωνίας, τις υψηλότερες τιμές της χώρας. Ήταν αποδέκτρια της Αργυρής Δάφνης της Πολωνικής Ακαδημίας Λογοτεχνίας το 1936. Έχει μια οδό με το όνομά της στο Λούμπλιν.

Έργα

Ποίηση

• Poezye (1895)
• Poezye: serya druga (1899)
• Archanioł jutra (1924)
• Odloty (1932)
• Stare kamienie (1934)

Δράμα

• Widmo: Ballada w I akcie (1905)
• Luxoniolo (1911)