Η Εστέρκα (Esterka) αναφέρεται σε μια θρυλική Εβραία ερωμένη του Καζίμιρ του Μέγα, του ιστορικού βασιλιά της Πολωνίας που βασίλευσε μεταξύ 1333 και 1370. Οι μεσαιωνικοί Πολωνοί και Εβραίοι χρονογράφοι θεωρούσαν το θρύλο ως ιστορικό γεγονός και αναφέρουν μια υπέροχη ιστορία αγάπης μεταξύ της όμορφης Εβραίας και του σπουδαίου μονάρχη.[1]
Θρύλος
Η πρώτη αναφορά της Εστέρκα μπορεί να βρεθεί σε χειρόγραφα του Πολωνού χρονογράφου του 15ου αιώνα Γιαν Ντουούγκος και θα αναφερθεί ξανά, έναν αιώνα αργότερα, από τον διάσημο Εβραίο χρονογράφο Ντάβιντ Γκανς, ο οποίος μάλιστα υποστήριξε ότι η Εστέρκα ήταν παντρεμένη με τον βασιλιά. Ο Γκανς έγραψε:
«Ο Καζίμιρ, βασιλιάς της Πολωνίας, πήρε για τον εαυτό του μια παλλακίδα - μια νεαρή Εβραία με το όνομα Έστερ. Από όλες τις κοπέλες της γης, καμία δε συγκρινόταν με την ομορφιά της. Ήταν η γυναίκα του για πολλά χρόνια. Για χάρη της, ο βασιλιάς έδωσε πολλά προνόμια στους Εβραίους του βασιλείου του. Έπεισε τον βασιλιά να εκδώσει έγγραφα ελευθερίας και ευεργεσίας».
Σύμφωνα με το θρύλο, η Εστέρκα ήταν κόρη ενός φτωχού ράφτη από το Οπότσνο, με το όνομα Ράφαελ. Η ομορφιά της και η νοημοσύνη ήταν θρυλική. Αργότερα εγκαταστάθηκε στο βασιλικό παλάτι του Λομπζόβο, κοντά στην Κρακοβία.
Λέγεται ότι η Εστέρκα έπαιξε σημαντικό ρόλο στη ζωή του Καζίμιρ. Στον θρύλο, διετέλεσε σύμβουλος του Βασιλιά για την υποστήριξη διαφόρων πρωτοβουλιών: ελεύθερο εμπόριο, οικοδόμηση πέτρινων πόλεων, ανοχή σε εκπροσώπους διαφορετικών θρησκευτικών πίστεων και υποστήριξη της πολιτιστικής ανάπτυξης. Ο Καζίμιρ ήταν πιστός στους Εβραίους και τους ενθάρρυνε. Για πολλά χρόνια, η Κρακοβία ήταν το σπίτι για μια από τις σημαντικότερες εβραϊκές κοινότητες στην Ευρώπη. Ονομάστηκε Μεγάλος Βασιλιάς για την ευφυΐα και το φωτεινό όραμά του, που τον βοήθησαν να αυξήσει το μέγεθος και τον πλούτο της Πολωνίας. Κατά τη διάρκεια των χρόνων του Μαύρου Θανάτου, η επιρροή της Εστέρκα βοήθησε στην αποτροπή της δολοφονίας πολλών Πολωνών Εβραίων που ήταν αποδιοπομπαίοι τράγοι για την ασθένεια.
Ο Βασιλιάς Καζίμιρ είχε πολλές συζύγους, αλλά η Εστέρκα λέγεται ότι ήταν η μόνη που του έδωσε αρσενικούς απογόνους, παρά το γεγονός ότι ποτέ δεν ήταν επίσημα παντρεμένοι. Οι γιοι τους, ο Πέλκο και ο Νέμιρ, αναφέρονται στο θρύλο ότι βαφτίστηκαν μετά από αίτημα του πατέρα τους. Οι δύο έγιναν οι μυθικοί πρόγονοι πολλών ευγενών οικογενειών της Πολωνίας. Για την ανάπτυξη νομικών και εμπορικών σχέσεων μεταξύ Εβραίων, Πολωνών και Γερμανών, ο Πέλκο στάλθηκε στην Κρακοβία. Το 1363, ο Νέμιρ στάλθηκε στη Ρουθηνία για να δημιουργήσει μια ένα νέο τάγμα ιπποτών, το οποίο αργότερα έγινε η κληρονομική φωλιά της δυναστείας Ρουντανόφσκι. Είχε επίσης δύο κόρες που μεγάλωσαν ως Εβραίες.
Μετά τον θάνατο του Καζίμιρ, ο ανιψιός του, Λουδοβίκος Α΄ της Ουγγαρίας, έγινε ο Βασιλιάς της Πολωνίας. Κατά τη διάρκεια της βασιλείας του, ξέσπασαν ταραχές εναντίον των Εβραίων, ιδιαίτερα βίαιων στην Κρακοβία. Σύμφωνα με το θρύλο, οι ταραξίες εισέβαλαν στο παλάτι της Εστέρκα στο Λομπζόβο και δολοφόνησαν αυτήν και τις δύο κόρες της. Το Ρουντανόφσκι στον ποταμό Ρουντάβα θεωρήθηκε ο τόπος ταφής της Εστέρκα.
Στη σύγχρονη κουλτούρα
Ιστορική τοιχογραφία
Η τοιχογραφία στην οδό Γιόσεφ παρουσιάστηκε το 2016. Απεικονίζει τη συσχέτιση με την περιοχή: τον Βασιλιά Καζίμιρ το Μέγα και την Εστέρκα.
-
Ιστορική τοιχογραφία στην οδό Γιόσεφ
-
Τοιχογραφία του Καζίμιρ του Μέγα και της Εστέρκα
Στη λογοτεχνία
- Μάρτσιν Μπιέλσκι «Kronika wszystkiego świata» (Χρονικό των πάντων στον κόσμο) (1551)[7]
- Ντάβιντ Γκανς Chronicle (1595)
- Γιούζεφ Ιγκνάτσι Κρασέφσκι «Król chłopów» (Βασιλιάς των χωρικών), Book Six
- Γίτσακ Μόσε Ρουμς «The Book of Esther the Second» (1883)
- Σαμουήλ Ιωσήφ Άγκνον «In Esterka's House»
- Καρλ Έμιλ Φράνζος «Esterka Regina» (Βασίλισσα Εστέρκα) στο «The Jews of Barnow» (1872)
- Άαρον Tσάιτλιν «Esterke» (1932)
- Ταντέους Μπούλγκαριν «Esterka» (1828)
Στην τέχνη
- Φραντσίσεκ Ζμούρκο - «Μέγας Καζίμιρ και Εστέρκα» (1891)
- Wandalin Strzałecki - «Μέγας Καζίμιρ και Εστέρκα» (1879, χαμένος)
- Βουαντίσουαφ Γουστσκιέβιτς - «Ο Καζίμιρ ο Μέγας επισκέπτεται την Εστέρκα»
- Μαουρίτσι Γκότλιμπ - «Εστέρκα και Βασιλιάς Καζίμιρ» (1879)
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου