Αρτεμισία Λανδράκη – Ντόκου

Πηγή: http://www.haniotika-nea.gr/antonousa-kampouraki-antonousa-kastanaki-artemisia-landraki-ntokou/

Η Αρτεμισία Λανδράκη – Ντόκου ανήκει στις γυναικείες μορφές που διακρίθηκαν και πρόσφεραν πολλά στην κοινωνία του καιρού τους.
«Ηταν θυγατέρα του διδασκάλου Ιωάννου Ν. Λανδράκη. Γεννήθηκε στα Χανιά γύρω στο 1880 και πέθανε στην Αθήνα το 1956, που σπούδασε και πέρασε τα τελευταία χρόνια της ζωής της. Αριστούχος διδασκάλισσα και λογία, η αξιολογώτερη της εποχής της στην Κρήτη, μετέδωσε τη φλόγα των γραμμάτων και της μάθησης στους συμπατριώτες της και ανέπτυξε μεγάλη κοινωνική και εθνική δραστηριότητα». Ποιήτρια, πεζογράφος, θεατρική συγγραφέας, εκδότρια και συνεκδότρια περιοδικών άφησε αξιόλογο συγγραφικό έργο. Το τρίπρακτο σατιρόδραμα της με τίτλο “Εμείς οι Φιλάνθρωποι” «διδάχθηκε από σκηνής» το 1923 από τον Αιμ. Βεάκη.
Εξέδωσε στις 15 Ιανουαρίου 1902, το πρώτο γυναικείο περιοδικό με τον τίτλο “Σπινθήρ”. Ο “Σπινθήρ” υπήρξε πολύ αξιόλογο περιοδικό με συνεργάτες μεγάλα ονόματα της επιστήμης και της λογοτεχνίας, όπως οι Γ. Μιστριώτης, Δημ. Αιγινήτης, Ιωσήφ Χατζιδάκης, Νικ. Σαρίπολος, Καλλιρρόη Παρρέν, Ζαχαρίας  Παπαντωνίου, Πολύβιος Δημητρασκόπουλος, Κωστής Παλαμάς και άλλοι.
Λίγα χρόνια πριν από την Ένωση της Κρήτης με την Ελλάδα, το 1911, δημοσίευσε στο περιοδικό “Κρητικός Αστήρ”, στο οποίο αργότερα έγινε συνιδιοκτήτης, το  ποίημα  « ΧΡΙΣΤΟΥΓΕΝΝΑ 1910” με το οποίο εκφράζει το παράπονό της επειδή οι ξένοι αρνούνταν να ικανοποιήσουν τον δίκαιο πόθο των Κρητικών, την Ένωση:
«Λυπημένα Χριστούγεννα! Της Βηθλεέμ το αστέρι,
θ’ ανατείλει περίλυπο στα δικά μας τα μέρη,
Να φωτίσει μια γέννηση ιερά μα κι αγρία,
Απ’ της Κρήτης τες φάραγγες θα προβάλ’ η ΘΥΣΙΑ!

Χρόνια τώρα κρυβότανε παγερή νεκρωμένη,
στων ηρώων τα μνήματα, στα ερείπια θαμμένη,
Κι από πάνω της σκόρπιζε με κρυφή περηφάνεια,
η Ελλάδα η μάννα μας νικηφόρα στεφάνια.

Μα τα χρόνια διαβήκανε κι οι μεγάλοι Ισχυροί μας,
που κρατούνε στα χέρια των τη ζωή τη δική μας,
πνίγουν τ’ άγιο δίκηο μας και καρδιά και συνείδησι,
και μας στέλλουν στη νότα των την πειό απάνθρωπη είδησι!…».

Παλιά ιστορία, δηλαδή, που επαναλαμβάνεται και στις μέρες μας.
Στα πολλά και αξιόλογα κείμενά της η Λανδράκη έθιξε μεγάλα και σημαντικά θέματα του καιρού της. Και κοινωνικά και ιστορικά και εθνικά. Παραπονείται που οι Κρητικοί δεν ύψωσαν ακόμη το « Κρητικόν Ηρώον». Σ’ ένα ποίημά της γράφει:
«Εχάθηκ’ ένα μάρμαρο /εχάθη ένα λιθάρι
Για κείνους που μας έδωσαν /της λευθεριάς τη χάρη;
Στήσετ’ αυτό το μάρμαρο/ το κάτασπρο λιθάρι
Για κείνους που μας έδωσαν/ της λευθεριάς τη χάρη».

Πιστεύει στην αξία που έχει η μόρφωση για τη γυναίκα τονίζοντας ότι η μορφωμένη γυναίκα μπορεί να γίνει μορφώτρια ολόκληρης της κοινωνίας.
Η μορφωμένη κόρη αποτελεί για την οικογένειά της «ζωογόνον ακτίνα και ηθικόν έρεισμα» καθώς και «μέλος ευυπόληπτον και στόλισμα αληθές της κοινωνίας εν η ζη», η μορφωμένη σύζυγος « ανταλλάσσουσα τας σκέψεις και ιδέας της μετά του συζύγου της μετριάζει τας δυσαρέστους εντυπώσεις του,  τον  ανακουφίζει» και η μορφωμένη μητέρα «διαπαιδαγωγεί σωστά τα τέκνα της».
Δεν είναι των άκρων και δεν υψώνει τη σημαία της χειραφέτησης. Χαρακτηριστικά γράφει: «Αι αξιώσεις ημών δεν μετέχουσιν εγωισμού, ούτε αποβλέπουσι εις την ανατροπήν φυσικών θεσμών ή την πολυθρύλητον χειραφέτησιν υπό την ευρείαν αυτής έννοιαν…». Απλά ζητά η γυναίκα να εργαστεί στην κοινωνία και να μην ασχολείται «από της παιδικής της ηλικίας» μόνο με την κατασκευή κεντημάτων.
Στο περιοδικό “Κρητικός Αστήρ” του οποίου, όπως είπαμε παραπάνω, έγινε συνιδιοκτήτης, δημοσίευσε ποικίλα κείμενα, ποιητικά, ιστορικά, κοινωνικά, κριτικές γενικότερου ενδιαφέροντος, μέσα από τα οποία φαίνεται όχι μόνον η ευαισθησία αλλά και η ευρύτητα των ενδιαφερόντων της.
Παραθέτουμε ένα ωραίο ποίημά της που δείχνει αυτήν την ευαισθησία:
Η ΕΙΚΟΝΑ ΣΟΥ
Μου έδωκες τη ζηλευτήν εικόνα σου
Στον τοίχο ‘κει ψηλά να την κρεμάσω
Να την κυττάζω βράδυ και πρωί
Γιατί φοβάσαι μήπως σε ξεχάσω.

Μα εγώ μέσα στα βάθη της ψυχής
Έχω για σένα εκκλησία χτισμένη
Κι εκεί τη λατρευτήν εικόνα σου
Την έχω για στολίδι κρεμασμένη.

Και κάθε που μεγάλη και τρελλή γιορτή
Νοιώθω πως έχει η φτωχή καρδιά μου
Στολίζω με στεφάνι την εικόνα σου
Πλεγμένο από τα αισθήματά μου.»