ΑΝΤΩΝΟΥΣΑ ΚΑΣΤΑΝΑΚΗ

Πηγή: http://www.haniotika-nea.gr/antonousa-kampouraki-antonousa-kastanaki-artemisia-landraki-ntokou/

Γεννήθηκε στην Κερά Κισάμου το 1844, στα μαύρα χρόνια της τούρκικης σκλαβιάς.

Κοπελοπούλα 22 χρονών το 1866, τη χρονιά δηλαδή που κάηκε το Αρκάδι, έζησε στα βαθύτερα του είναι της την αδικία και την καταπίεση που βίωναν οι Κρητικοί περισσότερο από δυο αιώνες. Ενας Τούρκος αξιωματούχος, ο Μουσά – Δερβίσης ζήτησε από τον πατέρα της ένα βόδι για τους Τούρκους του Καστελιού.

– Αν αρνηθείς και δεν το φέρεις στο Καστέλι την ώρα που σου είπαμε, θα ’ρθούμε στο χωριό και θα σφάξομε κι εσένα και τα κοπέλια σου! του είπαν.

Η Αντωνούσα καθώς το άκουσε από τον πολυπικραμένο πατέρα της, αντέδρασε με ιδιαίτερα ασυνήθιστο τρόπο .

– Δεν θα πας κανένα βόδι στο Καστέλι. Θα πάρεις την οικογένειά μας και τα ζώα που έχομε και θα πας στα Εννιά Χωριά. Εκεί δεν κινδυνεύετε. Εγώ θα μείνω στο σπίτι και θα λογαριαστώ  με τον Τούρκο!

Με την επιμονή της, ο Καστανοκωσταντής, πείστηκε κι έπραξε όπως του είπε η κόρη του.

Την επομένη,αφού κανένα ζώο δεν έφτασε στο Καστέλι, ο Μουσά – Δερβίσης πήγε στην Κερά, έφτασε στο σπίτι βρήκε την πόρτα κλειστή και άρχισε να φωνάζει.

Η Αντωνούσα που τον περίμενε οπλισμένη πάνω σε μια συκιά, μόλις τον είδε μπροστά στην πόρτα τους και άκουσε τις φωνές του, τον πυροβόλησε, μα αστόχησε.

Ο Τούρκος πέφτοντας κάτω έβγαλε την πιστόλα του ,πυροβόλησε την Αντωνούσα μα αστόχησε κι αυτός.

Την ίδια στιγμή η γενναία κρητικοπούλα,με σβελτάδα αγριμιού, πηδά από τη συκιά, αρπάζει το γιαταγάνι του Μουσά, του κόβει το κεφάλι, του παίρνει όλα τα άρματα και φεύγει για το βουνό.

Είναι μια κουβέντα να πεις «του κόβει το κεφάλι, του παίρνει τ’ άρματα και φεύγει για το βουνό». Πού βρήκε τη δύναμη η 22χρονη Κρητικοπούλα να εκδικηθεί για όσα δεν μπορούσε ίσαμε τότε να εκφράσει; Το γυναικείο χέρι της ήξερε μόνο  τα νοικοκεράτα του σπιτιού και κάποιες γεωργικές εργασίες, όπως όλες οι γυναίκες του καιρού της. Πώς ξαρμάτωσε έναν εκπαιδευμένο στρατιώτη κι έγινε ο νέος Δαβίδ απέναντι στο σιδερόφραχτο Γολιάθ;

Ας την παρακολουθήσομε, μέσα από τις σελίδες της ιστορίας:

Ενώνεται με τους επαναστάτες, μάχεται ηρωικά στο πλευρό τους ,καταδιώκεται από τους Τούρκους μα μένει ασύλληπτη.

Ντύνεται με την παραδοσιακή κρητική στολή των αντρών           -που δεν την ξανάβγαλε ποτέ- και κοντά στους αρχηγούς της εποχής, τον Κωνσταντουλάκη, τον Σκαλίδη, τον Καρτσώνη, αγωνίζεται ισάξια με τους μπαρουτοκαπνισμένους πολεμιστές προκαλώντας τον δίκαιο θαυμασμό τους.

Γίνεται παράδειγμα για άλλες Κρητικοπούλες, που θέλησαν να  την μιμηθούν, όπως οι 50 Λακκιώτισσες που όπως αναφέρει ο Παντελής Πρεβελάκης. «τις έτρωγε, το σύζηλο που ’χεν ακουστεί στον πόλεμο μια Κισαμίτισσα από την Κερά, Αντωνούσα με τ’ όνομα, πού ’χε ντουφέκι με τον Τούρκο από την αρχή του Σηκωμού».

Η δράση της προκαλεί χαρά και ικανοποίηση στους Χριστιανούς και φόβο στους Τούρκους. Παίρνει μέρος σε πολλές μάχες από το 1866 μέχρι το 1879 και παντού αριστεύει.

Χαρακτηριστικά στην “Ιστορία της Κισάμου επί τουρκοκρατίας” αναγράφεται για τη μάχη Λουσακιών – Συρικαρίου και Δραπανιά: «Εκ των Τούρκων, αι εκ Καστελίου διαφυγούσαι αργότερον πληροφορίαι, ανεβίβαζον τους εκ της μάχης νεκρούς και τραυματίας εις τριάκοντα πέντε. Κατά τη μάχην ταύτην, περί τον Μάκρωνα, διεκρίθη και γυνή τις εκ Κεράς, η Αντωνούσα, η οποία ακολουθήσασα έκτοτε πλησίον του Σκαλίδη και Καρτσώνη έλαβε μέρος εις πολλάς μάχας».

Και σε άλλη σελίδα της ίδιας “Ιστορίας”, για τη μάχη Τοπολίων – Τριών Αλωνιών Κισάμου αναφέρεται: «Οι Τούρκοι υποχωρήσαντες παρέλαβον 15 νεκρούς και  τραυματίας, εξ ων 4 Τουρκοκρήτες. Εις τη μάχην διέπρεψεν η καπετάνισσα Αντωνούσα εκ Κεράς…».

Και η λαϊκή μούσα δεν ξέχασε την ηρωίδα, στην αναφορά που έκανε για τους  σημαντικούς Κισαμίτες:

«Γεράρχη τον Γεράσιμο Κισάμου τον Δεσπότη,

Σκαλίδη, Γιαννουδοβαρδή και Ρουματαναγνώστη

Τζανή, Καρτσώνη, Μαλαντρή, Γιάννη Αναστασάκη,

Αντώνη το Μεσογεινό, Νικόλα Μπενιουδάκη,

Και τον παπα-Γερακιανό. Μ’ αυτούς που πολεμούσα

Γενναίως αγωνίστηκε κι η κόρη Αντωνούσα…».

Τελικά, στα 1882, αποφεύγοντας τη δίωξη των Τούρκων, αναγκάζεται και αυτοεξορίζεται  στην Αθήνα. Παρουσιάζεται στο βασιλιά Γεώργιο τον Α’ που ασφαλώς θα είχε πληροφορηθεί τις γενναίες πράξεις της και την ανακηρύσσει οπλαρχηγό.

Με αυτή την ιδιότητα, του οπλαρχηγού και με δικό της σώμα ανδρών, παίρνει μέρος στους ηπειρωτικούς αγώνες…

Στα 1911 κατεβαίνει στην ελεύθερη πια Κερά, που και με τη δική της συμβολή, δεν τη βάραινε κανενός Μουσά –Δερβίση η καταπίεση .Κατεβαίνει για προσκύνημα στον αγαπημένο γενέθλιο τόπο, που ποτέ δεν είχε ξεχάσει.

Συγκινημένη χαιρετά και αποχαιρετά μικρούς και μεγάλους, συγγενείς και φίλους, όλους τους χωριανούς και ξαναγυρίζει στον Πειραιά, που ύστερα από 7 χρόνια, το 1918, αφήνει τούτο το μάταιο κόσμο, ευχαριστημένη ότι έπραξε το χρέος προς την αγαπημένη Κρήτη.