Ελένη Αρίστη

 

Η Ελένη Αρίστη (καλλιτεχνικό ψευδώνυμο του Ελένη Πανταζίδη, γεν. 1909 Hartford, Κονέκτικατ) ξεχωρίζει ως η πρώτη Ελληνίδα ηθοποιός που υπέγραψε συμβόλαιο με τη Universal Studios και εμφανίστηκε σε χολιγουντιανά στούντιο.
Οι γονείς της είχαν καταγωγή από την Αθήνα και  μετακόμισαν στις ΗΠΑ πριν τη γέννησή της. Σπούδασε Τέχνες στο Northwestern University (πτυχίο 1926) και έκανε θερινά μαθήματα υποκριτικής στο Πανεπιστήμιο του Σικάγ. Έκανε το ντεμπούτο της στο Hollywood το 1927 σε ταινίες παραγωγής Julius Stern. Το 1928 την εντόπισε ο Carl Laemmle και υπέγραψε πενταετές συμβόλαιο με τη Universal.
Έπαιξε στην ταινία “It Can Be Done” (1929), σε μερικώς ομιλούσα παραγωγή, καθώς και σε «Η καλύβα του Μπαρμπα‑Θωμά». Συνεργάστηκε αργότερα με Tec-Art Studios, εμφανίστηκε σε ταινία μυστηρίου του Paul Leni και είχε μικρούς ρόλους πλάι στον Bela Lugosi 

 Υπηρέτησε ως πρόεδρος του «Ελληνικού Δραματικού Συλλόγου», ενώ θεωρείται εμβληματική μορφή για τους Ελληνοαμερικανούς ηθοποιούς της εποχής .

Το 1931 μήνυσε τον αρραβωνιαστικό της, Pierce S. Hallick, για αθέτηση υπόσχεσης γάμου και απάτη περίπου 250.000 $, ζητώντας αποζημίωση. Εκείνος ισχυρίστηκε ψευδή οικονομική κατάσταση και αναγνώρισε ότι ήταν… “πρωταπριλιάτικο αστείο” που όμως κόστισε στην Αρίστη τη καριέρα της — εκείνη απέσυρε τη μήνυση . Μετά το σκάνδαλο η αναγνώρισή της στο Χόλιγουντ σταμάτησε.

Το 1932 εμφανίστηκε στο Hollywood Bowl στην τελετή των Ολυμπιακών Αγώνων ως «Ελληνίδα Θεά».
Το 1934 ήταν παρούσα σε δίκη ως μάρτυρας στη υπόθεση Vilma Acknay – Ernest Vadja.
Παντρεύτηκε τον Horace E. Ayers (διαζύγιο 1953) και σχετίζεται με κοινωνικό κύκλο που περιλάμβανε τον Δημήτρη Μητρόπουλο και την Κατίνα Παξινού.
Εκπόνησε έργο με τον Maurice Dekobra (‘Ghosts Never Blush’, 1945) και μετέφρασε στα αγγλικά το έργο “Αν έχεις τύχη” (1948).
Η Ελένη Αρίστη ήταν μια εξαιρετικά πρωτοπόρος μορφή στην ιστορία του Χόλιγουντ, καθώς άνοιξε τον δρόμο για τις Ελληνίδες ηθοποιούς σε μια εποχή όπου οι ευκαιρίες ήταν σπάνιες. Αν και η καριέρα της επηρεάστηκε αρνητικά από το προσωπικό σκάνδαλο, η συνεισφορά και δράση της σε πολιτιστικές αλλά και συγγραφικές πρωτοβουλίες έδειξαν ένα πολυδιάστατο ταλέντο και μια αποφασιστικότητα παρά τις κοινωνικές δυσκολίες της εποχής.

Cixi

 Η Χήρα Αυτοκράτειρα Τσισί (κινέζικα: 慈禧太后, πινγίν: Cíxǐ Tàihòu γεννηθηκε στις 29 Νοεμβρίου 1835 - 15 Νοεμβρίου 1908), από τη φυλή Manchu Yehe Nara, ήταν Κινέζα αυτοκράτειρα, χήρα και αντιβασιλέας που ουσιαστικά κυβερνησε την κινεζική κυβέρνηση στην ύστερη δυναστεία Τσινγκ για 47 χρόνια, από το 1861 μέχρι το θάνατό της το 1908.

Marcelle Aboudy

Η Marcelle Aboudy γεννήθηκε στις 27 Ιανουαρίου 1930, στη Μασσαλία της Γαλλίας, από Εβραίους γονείς των οποίων τα ονόματα παραμένουν άγνωστα. Φωτεινή φοιτήτρια και αφοσιωμένο μέλος της Εβραϊκής προσκοπικής οργάνωσης, οι Eclaireurs Israélites de France (EIF), η Marcelle διαμόρφωσε εκεί μια στενή φιλία με τη συνάδελφο προσκοπο Anita Sidi.
Ο δεσμός τους ήταν ισχυρός - και χάρη στην Ανίτα, η οποία επέζησε από το Ολοκαύτωμα παίρνοντας ψεύτικη ταυτότητα και χρησιμοποιώντας πλαστά χαρτιά, γνωρίζουμε τα πάντα για τη ζωή της Μαρσέλ. Μοιράστηκε αναμνήσεις και φωτογραφίες που βοήθησαν να διατηρηθεί η ιστορία της φίλης της.
Παρ΄όλα αυτά τις αρχές του 1944 η Μαρσέλ απελάθηκε στο Άουσβιτς. Ήταν μόλις δεκατεσσάρων ετών όταν δολοφονήθηκε κατά την άφιξή της στους θαλάμους αερίων.

Rose Valland

 Η Ροζ Βαλάν (Γαλλικά: Rose Valland, 1 Νοεμβρίου 1898 – 18 Σεπτεμβρίου 1980) ήταν Γαλλίδα ιστορικός τέχνης, μέλος της Γαλλικής Αντίστασης, Λοχαγός στον Γαλλικό Στρατό και μια από τις πλέον παρασημοφορημένες γυναίκες στην ιστορία της Γαλλίας. Κατέγραφε κρυφίως λεπτομέρειες με τις λεηλασίες των Ναζί επί της εθνικής γαλλικής και εβραϊκής ιδιωτικής τέχνης στη Γαλλία· και, σε συνεργασία με τη Γαλλική Αντίσταση, διέσωσε χιλιάδες έργα τέχνης.

Γεννήθηκε στη Saint-Étienne-de-Saint-Geoirs, Ιζέρ (Isère) και ήταν κόρη σιδηρουργού. Όπως πολλοί ταλαντούχοι μαθητές με ταπεινό παρελθόν, έλαβε υποτροφία για μια σχολή εκπαιδευτών, ένα σχολείο διδασκάλων. Αποφοίτησε το 1918, έχοντας κατά νου, να γίνει δασκάλα καλών τεχνών. Σπούδασε καλές τέχνες στην Εθνική Σχολή Καλών Τεχνών (École nationale des beaux-arts) της Λυών και αποφοίτησε το 1922. Εν συνεχεία η Βαλάν επρώτευσε στις εξετάσεις για την κατάρτιση των δασκάλων τέχνης και παρακολούθησε δύο χρόνια εκπαίδευσης στην Ανωτάτη Εθνική Σχολή Καλών Τεχνών (École nationale supérieure des beaux-arts) στο Παρίσι, απ' όπου αποφοίτησε το 1925. Στη συνέχεια, έγινε καθηγήτρια ζωγραφικής σε γυμνάσιο, ενω συγχρόνως ξεκίνησε να σπουδάζει ιστορία της τέχνης στη Σχολή του Λούβρου (École du Louvre) καθώς και στο Πανεπιστήμιο των Παρισίων (University of Paris). Αποφοίτησε το 1933 με ένα ειδικό δίπλωμα από τη Σχολή του Λούβρου (École du Louvre) και αφοσιώθηκε για μεταπτυχιακές σπουδές στο Κολλέγιο της Γαλλίας (Collège de France). Το 1932, η Βαλάν έγινε εθελόντρια βοηθός επιμελητή στην Εθνική Πινακοθήκη του Ζε ντε Πομ (Galerie nationale du Jeu de Paume).

Β' Παγκόσμιος Πόλεμος

Το 1941, κατά τη διάρκεια του Β΄ Παγκοσμίου Πολέμου, η Βαλάν (Valland) τέθηκε σε μισθωτή υπηρεσία και έγινε επιτηρητής του Μουσείου Ζε ντε Πομ (Jeu de Paume Museum) κατά την εποχή της Γερμανικής κατοχής στη Γαλλία. Μέσω του "Ειδικού Προσωπικού για την Εικαστική Τέχνη" ("Special Staff for Pictorial Art" [Sonderstab Bildende Kunst]) του Ινστιτούτου ηγέτη του Ράϊχ (Reichsleiter) Ρόζενμπεργκ για τα Κατεχόμενα Εδάφη (The Reich Leader Rosenberg Institute for the Occupied Territories [Einsatzstab Reichsleiter Rosenberg für die besetzten Gebiete]) ή ERR, οι Γερμανοί άρχισαν τη συστηματική λεηλασία των έργων τέχνης από τα μουσεία και τις ιδιωτικές συλλογές έργων τέχνης, σε ολόκληρη τη Γαλλική επικράτεια. Χρησιμοποίησαν το Μουσείο του Ζε ντε Πομ (Jeu de Paume Museum) ως το κεντρικό σημείο αποθήκευσης και διαλογής, εν αναμονή της διανομής των προς διάφορα πρόσωπα και τόπους στη Γερμανία.

Η Εθνική Πινακοθήκη του Ζε ντε Πομ (Galerie nationale du Jeu de Paume).

Ενώ διεξάγετο η λεηλασία των Ναζί, η Ροζ Βαλάν (Rose Valland) άρχισε να καταγράφει μυστικά όσο το δυνατόν περισσότερα από την πλειονότητα των 20.000 αντικειμένων τέχνης τα οποία μεταφέρθηκαν στο Μουσείο του Ζε ντε Πομ (Jeu de Paume Museum). Η Βαλάν δεν απεκάλυψε στους Γερμανούς ότι καταλάβαινε τη Γερμανική.Για την ακρίβεια, ποτέ της δεν είχε επσήμως σπουδάσει τη γλώσσα, αλλά κάποια προγενέστερα ταξείδια της, κατά τις δεκαετίες του 1920 και 1930 την είχαν βοηθήσει τόσο, ώστε να έχει μια καλή κατανόηση της τότε ευρέως χρησιμοποιούμενης ακαδημαϊκής γλώσσας. Η Βαλάν θα συνομιλούσε με τους οδηγούς των φορτηγών οι οποίοι απασχολούνταν από τους Γερμανούς και έτσι ήταν σε θέση να μαθαίνει για τα έργα τέχνης τα οποία ελεηλατούνταν και μεταφέρονταν κατευθείαν στους σιδηροδρομικούς σταθμούς. Η Βαλάν ενημέρωνε τακτικά τον Jacques Jaujard, τον Διευθυντή των Εθνικών Μουσείων (Directeur des Musėes Nationaux), σχετικά με την κατάσταση των λεηλασιών των έργων τέχνης από τους Ναζί. Επιπλέον, για τέσσερα χρόνια παρακολουθούσε πού και σε ποιον στη Γερμανία αποστέλλονταν τα έργα τέχνης και με κίνδυνο της ζωής της, παρείχε αυτές τις πληροφορίες για τις σιδηροδρομικές αποστολές των έργων τέχνης, στη Γαλλική Αντίσταση, ώστε να μην ανατινάξουν κατά λάθος, τις αμαξοστοιχίες οι οποίες μετέφεραν τους ανεκτίμητους θησαυρούς της Γαλλίας. Το μουσείο επισκέπτονταν υψηλόβαθμοι Ναζί αξιωματούχοι και η Βαλάν ήταν εκεί, όταν στις 3 Μαΐου 1941 το επισκέφτηκε ο Στρατάρχης (Reichsmarschall) Χέρμαν Γκαίρινγκ (Hermann Göring)^] προκειμένου να διαλέξει ο ίδιος, κάποιους από τους κλεμμένους πίνακες, για την προσωπική του συλλογή.

Αμαξοστοιχία 40044

Στις 1 Αυγούστου 1944, λίγες εβδομάδες πριν από την απελευθέρωση των Παρισίων στις 25 Αυγούστου 1944, η Βαλάν (Valland) έμαθε ότι ο Βαρώνος Kurt von Behr, ο επικεφαλής του ERR στη Γαλλία, σχεδίαζε να μεταφέρει στη Γερμανία όσα περισσότερα έργα τέχνης μπορούσε, συμπεριλαμβάνοντας και πολλούς από τους σύγχρονους πίνακες οι οποίοι έως πρόσφατα είχαν παραμεληθεί. Η Βαλάν έμαθε πως τα φορτηγά που είχαν συγκεντρώσει τα έργα τέχνης κατευθύνονταν στον σιδηροδρομικό σταθμό Aubervilliers στα περίχωρα των Παρισίων. Κατά τις 2 Αυγούστου 1944, 148 ξύλινα κιβώτια και τα οποία περιείχαν συνολικά 967 πίνακες, συμπεριλαμβάνοντας έργα των Μπρακ (Braque), Σεζάν (Cézanne), Ντεγκά (Degas), Dufy, Γκωγκέν (Gauguin), Μοντιλιάνι (Modigliani), Πικάσο (Picasso), Τουλούζ-Λωτρέκ (Toulouse-Lautrec) και Ουτριλό (Utrillo) φορτώθηκαν σε πέντε καλυμμένων εμπορευμάτων βαγόνια τα οποία περιείχαν κατασχεθέντα έπιπλα και προσωπικά είδη απελαθέντων πολιτών.Ευτυχώς, τα άλλα βαγόνια με αγαθά δεν είχαν ακόμη φορτωθεί, πράγμα που σήμαινε ότι η αμαξοστοιχία ποτέ δεν αναχώρησε από το σταθμό σύμφωνα με το πρόγραμμα.

Η Βαλάν κατάφερε να δώσει στον Jaujard ένα αντίγραφο της φορτωτικής εντολής των Ναζί, όπου απαριθμούσε την αμαξοστοιχία, τους αριθμούς των βαγονιών, το περιεχόμενο κάθε κιβωτίου και τον προορισμό του κάθε βαγονιού (είτε στον Πύργο Kogl, στο Sankt Georgen im Attergau στην Άνω Αυστρία, είτε στο χώρο φύλαξης του Nikolsburg στη Μοραβία). Αυτή την πληροφορία ο Jaujard την προώθησε στην Αντίσταση. Κατά τις 10 Αυγούστου, η αμαξοστοιχία ήταν έτοιμη να αναχωρήσει, αλλά μέχρι τότε, οι Γάλλοι εργαζόμενοι στους σιδηροδρόμους κατήλθαν σε απεργία. Ωστόσο, δύο ημέρες αργότερα, οι διαδρομές εκκαθαρίστηκαν και έχοντας καθυστερήσει από αμαξοστοιχίες υψηλότερης προτεραιότητας οι οποίες μετέφεραν τους τρεπόμενους σε φυγή Γερμανούς μαζί με τα προσωπικά τους αντικείμενα, η αμαξοστοιχία που είχε τον χαρακτηρισμό 40044, αναχώρησε ρυμουλκώντας συνολικά 53 βαγόνια. Η υπερφορτωμένη αμαξοστοιχία έφτασε στο Λε Μπουρζέ (Le Bourget) όταν και υπέστει μηχανική βλάβη. Έως ότου οι Γερμανοί επιδιορθώσουν το πρόβλημα 48 ώρες αργότερα, η Γαλλική Αντίσταση είχε ήδη εκτροχιάσει δύο αμαξοστοιχίες, οι οποίες εμπόδιζαν τις διαδρομές προς τα εμπρός, αφήνοντας έτσι, ακινητοποιημένη την αμαξοστοιχία 40044 στην Aulnay-sous-Bois. 

Μετά την άφιξη του Δεύτερου Θωρακισμένου Τομέα (Second Armored Division) του Γαλλικού Στρατού στο Παρίσι, απεστάλλει στις 27 Αυγούστου, μια μικρή αποστολή υπό την ηγεσία του υπολοχαγού Αντρέ Ρόζενμπεργκ (André Rosenberg - τον υιό του εξόριστου έμπορου τέχνης Paul Rosenberg) προκειμένου να ελέγξει και να εξασφαλίσει την αμαξοστοιχία. Μετά την εκδίωξη κάποιων παλαιών Γερμανών στρατιωτών που συνόδευαν την αποστολή, άνοιξαν μερικά από τα ξύλινα κιβώτια και βρήκαν πολλά έργα ζωγραφικής, τα οποία ο Ρόζενμπεργκ είχε δει για τελευταία φορά, να κρέμονται στους τοίχους του διαμερίσματος της οικογένειάς του στο Παρίσι. Έχοντας βρει λεηλατημένα δύο ξύλινα κιβώτια και μια ολόκληρη συλλογή από ασημικά να λείπει, διευθετήθηκε ώστε 36 ξύλινα κιβώτια να σταλλούν στο Λούβρο προς φύλαξη. Ωστόσο, προς απογοήτευση της Βαλάν, χρειάστηκε να περάσουν ακόμα δύο μήνες έως ότου απομακρυνθούν από την αμαξοστοιχία και τα υπόλοιπα ξύλινα κιβώτια και μεταφερθούν σε ασφαλές σημείο.

Μετά τον Δεύτερο Παγκόσμιο Πόλεμο

Αναμνηστική πλάκα στην είσοδο της Εθνικής Πινακοθήκης του Ζε ντε Πομ (Galerie nationale du Jeu de Paume).

Μετά την απελευθέρωση του Παρισιού από τις Συμμαχικές Δυνάμεις και επειδή η Βαλάν (Valland) είχε εργαστεί στο Ζε ντε Πομ (Jeu de Paume), αρχικά συνελήφθη ως ύποπτη συνεργάτης των Ναζί. Όμως, απελευθερώθηκε σύντομα, μόλις επιβεβαιώθηκε η συμπεριφορά της.

Εμπιστευόμενη κανέναν, πλην του Jaujard, αρχικά δίστασε να μοιραστεί τα αρχεία της. Έχοντας έρθει σε επαφή μαζί της από τον Jaujard, χρειάστηκαν να περάσουν μήνες δημιουργίας σχέσεων εμπιστοσύνης μετά του Λοχαγού James Rorimer από το πρόγραμμα Μνημείων, Καλών Τεχνών και Αρχείων, ώστε να συμφωνήσει να προσκομίσει τα πιο σημαντικά της αρχεία. Η πληροφόρηση που η Βαλάν κατάφερε να προμηθεύσει, οδήγησε στην ανακάλυψη πολλών αποθηκών με λεηλατημένα έργα τέχνης στη Νότια Γερμανία, κυρίως στο Κάστρο Neuschwanstein, στις Βαυαρικές Άλπεις, όπου βρέθηκαν πάνω από είκοσι χιλιάδες έργα τέχνης και πολιτιστικά αντικείμενα. Επέβλεψε την επιστροφή 1.400 κιβωτίων έργων τέχνης από το κάστρο Neuschwanstein κατευθείαν στο Ζε ντε Πομ. Τα αρχεία της Βαλάν αργότερα βοήθησαν, στην επιτάχυνση της επιστροφής των λεηλατημένων έργων τέχνης στους νόμιμους ιδιοκτήτες των. Προκειμένου να βοηθηθεί στις προσπάθειές της, ώστε να εντοπιστούν και να επιστραφούν στη Γαλλία τα κλεμμένα έργα τέχνης, η Βαλάν ζήτησε και έλαβε στις 4 Μαΐου 1945, διορισμό αρχικά ως υπολοχαγός και εν συνεχεία ως λοχαγός στον Πρώτο Γαλλικό Στρατό. Υπηρέτησε για οκτώ χρόνια στη Γερμανία, αρχικά ως μέλος της ″Επιτροπής Ανάκτησης Έργων Τέχνης″ (″Commission de Récupération Artistique″), όπου ήταν η σύνδεσμος της ζώνης κατοχής στη Γερμανία, με τη Γαλλική Κυβέρνηση.

Επιδεινύοντας πρωτοβουλία, η Βαλάν προσέγγισε Γερμανικό στρατιωτικό προσωπικό (των οποίων τα ονόματα είχε καταγράψει ενώ ήταν στο Ζε ντε Πομ) και ήταν έτσι σε θέση να επιβεβαιώσει τη θέση αρκετών επιπλέον τοποθεσιών, προηγουμένως αγνώστων αποθηκών. Στις δίκες της Νυρεμβέργης η Βαλάν ήταν μάρτυρας τον Φεβρουάριο του 1946, όπου ήρθε αντιμέτωπη με τον Χέρμαν Γκαίρινγκ σχετικά με τα έργα τέχνης που είχε κλέψει. Το 1946, η Βαλάν διορίστηκε ως υπεύθυνη για τις δραστηριότητες των Καλών Τεχνών για το Γαλλικό Συμβούλιο Επιτήρησης, όπου βοήθησε στην ανάκτηση πολυάριθμων έργων ζωγραφικής, γλυπτών, πολύτιμων νομισμάτων και ταπισερί τα οποία ανήκαν στη Γαλλία. Σύμφωνα με έκθεση του 2013 προς τη Γαλλική Γερουσία, εκτιμάται ότι λόγω των προσπαθειών της Βαλάν, περί τα 60.000 έργα τέχνης ήταν σε θέση να εντοπιστούν από την Επιτροπή Ανάκτησης Έργων Τέχνης και τους Συμμάχους, με τα τρία τέταρτα από αυτά να έχουν επεστραφεί στη Γαλλία πριν από το 1950.

Με την επιστροφή της στη Γαλλία το 1953, η Βαλάν διορίστηκε συντηρητής των Εθνικών Μουσείων (Musées Nationaux) της Γαλλίας και το 1954 ονομάστηκε Πρόεδρος της ″Επιτροπής για την Προστασία των Έργων Τέχνης″ (″Chef du Service de protection des oeuvres d'art″). Το 1961, έγραψε για τις εμπειρίες της κατά τη διάρκεια του πολέμου, σε ένα βιβλίο το οποίο δημοσιεύτηκε με τίτλο, ″Le front de l'art″ (αναδημοσιεύθηκε το 1997). Η Βαλάν συνταξιοδοτήθηκε το 1968, αλλά συνέχισε να εργάζεται σε θέματα αποκατάστασης για τα Γαλλικά αρχεία. Η γενναιότητα και η προσήλωσή της κατέληξαν σε πολυάριθμες απονομές τόσο από τη δική της όσο και από άλλες χώρες. Από τη Γαλλική Κυβέρνηση η Βαλάν έλαβε χρίστηκε Ιππότης της Λεγεώνας της Τιμής (Chevalier de la Legion d'honneur), έγινε Ταξιάρχης των Τεχνών και των Γραμμάτων (Commandeur des Arts et des Lettres) και της απονεμήθηκε το Παράσημο Αντίστασης (Médaille de la Résistance). Μετά από τη δημιουργία του το 1951, Η Βαλάν έλαβε το Σταυρό του Τάγματος της Αξίας της Ομοσπονδιακής Δημοκρατίας της Γερμανίας (Federal Cross of Merit - Bundesverdienstkreuz). Οι Ηνωμένες Πολιτείες απένειμαν το 1948, το Προεδρικό Μετάλλιο της Ελευθερίας (Presidential Medal of Freedom).

Η Βαλάν απεβίωσε το 1980 και ενταφιάστηκε στη γενέτειρά της Saint-Etienne-de-Saint-Geoirs. Η Πλατεία Rose Valland, η κεντρική πλατεία στη Saint-Étienne-de-Saint-Geoirs μετονομάστηκε σε Valland το 2003. Το Κολλέγιο Rose Valland (Collège Rose Valland) στην οδό Πιερ ντε Κουμπερτέν 1, (1 rue Pierre de Coubertin) στη γενέτειρά της, έχει επίσης ονομαστεί προς τιμήν της. Ο Σύλλογος για τη Μνήμη της Ροζ Βαλάν (Association de la Mémoire de Rose Valland) ο οποίος ιδρύθηκε προκειμένου να τιμήσει τη μνήμη της, εδρεύει στη γενέτειρά της στην Πλατεία Rose Valland.

Με πρωτοβουλία του Συλλόγου για τη Μνήμη της Ροζ Βαλάν, στις 25 Απριλίου 2005, έγινε η αποκάλυψη αναμνηστικής πλάκας στην πρόσοψη του Ζε ντε Πομ προς τιμήν της Βαλάν.

Το 2018, κυκλοφόρησε από τη Γαλλική ταχυδρομική υπηρεσία, σχετικό γραμματόσημο προς τιμήν της.

Το Γαλλικό Υπουργείο Πολιτισμού και Επικοινωνιών (Ministère de la Culture et de la Communication) έχει μια δικτυακή πύλη, που ονομάζεται Site Rose Valland Service des musées de France και η οποία απαριθμεί τα ανακτημένα έργα τέχνης, που υπάρχουν στα Εθνικά Μουσεία της Γαλλίας.

Προσωπική ζωή

Άγαλμα της Ροζ Βαλάν.

Μετά το τέλος του Δευτέρου Παγκοσμίου Πολέμου, η Βαλάν ξεκίνησε μια σχέση, με τη γεννημένη στο Λίβερπουλ Joyce Helen Heer (1917-1977), μια γραμματέα-διερμηνέα στην Πρεσβεία των Ηνωμένων Πολιτειών. Οι δυο γυναίκες μοιράζονταν το διαμέρισμα επί της οδού Ναβάρρα (rue de Navarre) στην 5η περιοχή (5th arrondissement) των Παρισίων. Η σχέση τους έληξε με τον θάνατο της Heer από καρκίνου του μαστού, οπότε και ενταφιάστηκε στον οικογενειακό τάφο της Βαλάν.

Στον λαϊκό πολιτισμό

• Το 1964 το φιλμ Το Τραίνο (The Train) του John Frankenheimer βασίστηκε πρόχειρα στο βιβλίο της και περιλαμβάνει έναν χαρακτήρα που ονομάζεται "Mlle Villard".
• Ο ρόλος της Βαλάν (Valland) στη διατήρηση της κλεμμένης τέχνης, συζητήθηκε ως μέρος του βιβλίου και του ντοκιμαντέρ, The Rape of Europa (Ο Βιασμός της Ευρώπης).
• Η Βαλάν ήταν το θέμα της βιογραφίας (2006) από την Corinne Bouchoux, "Rose Valland: Resistance at the Museum" ("Ροζ Βαλάν: Αντίσταση στο Μουσείο").
• Στο μυθιστόρημα της Sara Houghteling (2009), "Pictures at an Exhibition" ("Εικόνες σε μια Έκθεση"), ο χαρακτήρας της Rose Clément είναι βασισμένος στη Ροζ Βαλάν.
• Η Βαλάν ήταν επίσης ένα από τα κύρια θέματα στο βιβλίο του Robert M. EdselIn (2009), "The Monuments Men" ("Μνημείων Άνδρες") το οποίο αργότερα (2014) θα χρησιμεύσει ως βάση του φιλμ με την ίδια ονομασία.^[20] Η Βαλάν ήταν η έμπνευση για τον χαρακτήρα της Claire Simone, την οποία υποδήθηκε η Κέιτ Μπλάνσετ στο φιλμ (2014), "The Monuments Men" ("Μνημείων Άνδρες") με σκηνοθέτη τον Τζορτζ Κλούνεϊ.
• Αναφέρεται επίσης στο Γαλλικό θρίλερ "L'Antiquaire" ("Οι Αντικέρ").
  
  

Frances Glessner Lee

 Η Φράνσις Γκλέσνερ Λι (25 Μαρτίου 1878 – 27 Ιανουαρίου 1962) ήταν Αμερικανίδα εγκληματολόγος. Επηρέασε την ανάπτυξη της επιστήμης της εγκληματολογίας στις Ηνωμένες Πολιτείες.  Για τον σκοπό αυτό, δημιούργησε τις «Συνοπτικές Μελέτες Ανεξήγητου Θανάτου» , είκοσι διοράματα αληθινών τόπων εγκλήματος αναδημιουργημένα με κάθε λεπτομέρεια σε κλίμακα κουκλόσπιτου , που χρησιμοποιούνται για την εκπαίδευση ερευνητών ανθρωποκτονιών .  Δεκαοκτώ από τις «Συνοπτικές Μελέτες Ανεξήγητου Θανάτου» εξακολουθούν να χρησιμοποιούνται για διδακτικούς σκοπούς από το Γραφείο του Αρχιιατροδικαστή του Μέριλαντ , και τα διοράματα θεωρούνται πλέον έργα τέχνης. Η Γκλέσνερ Λι βοήθησε επίσης στην ίδρυση του Τμήματος Νομικής Ιατρικής στο Πανεπιστήμιο Χάρβαρντ και προίκισε εκεί τη Βιβλιοθήκη Νομικής Ιατρικής Μάγκραθ.  Έγινε η πρώτη γυναίκα αστυνομικός λοχαγός στις Ηνωμένες Πολιτείες και είναι γνωστή ως η «μητέρα της εγκληματολογικής επιστήμης». 

Γεννήθηκε στο Σικάγο στις 25 Μαρτίου 1878. Ο πατέρας της, Τζον Τζέικομπ Γκλέσνερ , ήταν βιομήχανος που πλούτισε από την International Harvester .  Αυτή και ο αδελφός της σπούδασαν στο σπίτι . Ο αδελφός της πήγε στο Χάρβαρντ. 

Ως παιδί, η Φράνσις αρρώστησε με αμυγδαλίτιδα και η μητέρα της την πήγε στον γιατρό. Όταν ο πρώτος γιατρός της συνταγογράφησε μια επικίνδυνη θεραπεία για την ασθένειά της, οι Γκλέσσνερ ζήτησαν μια δεύτερη γνώμη και η Φράνσις υποβλήθηκε σε μια επιτυχημένη χειρουργική επέμβαση σε μια εποχή που η χειρουργική επέμβαση ήταν πολύ επικίνδυνη και συχνά θανατηφόρα.

Η Φράνσις ενδιαφέρθηκε να μάθει περισσότερα για την ιατρική εξαιτίας αυτής της εμπειρίας. Όταν περνούσε τα καλοκαίρια της στα Λευκά Όρη , οι τοπικοί γιατροί της επέτρεπαν να συμμετέχει σε κατ' οίκον επισκέψεις μαζί τους. Εκεί η Γκλέσσνερ έμαθε τις δεξιότητες της νοσηλευτικής. 

Κληρονόμησε την περιουσία της Harvester και τελικά απέκτησε τα χρήματα για να ασχοληθεί με το πώς οι ντετέκτιβ θα μπορούσαν να εξετάσουν στοιχεία. 

Εμπνεύστηκε να ακολουθήσει ιατροδικαστική έρευνα από έναν από τους συμμαθητές του αδελφού της, τον George Burgess Magrath, με τον οποίο ήταν στενοί φίλοι. Σπούδαζε ιατρική στην Ιατρική Σχολή του Χάρβαρντ και ενδιαφερόταν ιδιαίτερα για την διερεύνηση θανάτων. Η Magrath θα γινόταν καθηγητής παθολογίας στην Ιατρική Σχολή του Χάρβαρντ και επικεφαλής ιατροδικαστής στη Βοστώνη, και μαζί άσκησαν πιέσεις για την αντικατάσταση των ιατροδικαστών από επαγγελματίες υγείας.

Το 1931, η Glessner Lee προίκισε το Τμήμα Νομικής Ιατρικής του Χάρβαρντ —το πρώτο τέτοιο τμήμα στη χώρα— και οι δωρεές της αργότερα θα ιδρύσουν τη Βιβλιοθήκη George Burgess Magrath, μια έδρα νομικής ιατρικής, και τα Σεμινάρια του Χάρβαρντ για την Έρευνα Ανθρωποκτονιών. 

Επίσης, ίδρυσε το Harvard Associates in Police Science, έναν εθνικό οργανισμό για την προώθηση της εγκληματολογικής επιστήμης. Έχει ένα τμήμα αφιερωμένο σε αυτήν, που ονομάζεται Frances Glessner Lee Homicide School. 

Το Διόραμα της Κόκκινης Υπνοδωματίου

Το 1945, η Glessner Lee δώρισε τα διοράματά της στο Χάρβαρντ για χρήση στα σεμινάριά της. Διοργάνωσε μια σειρά από εξαμηνιαία σεμινάρια, όπου παρουσίασε σε 30 έως 40 άνδρες τις «Συνοπτικές Μελέτες Ανεξήγητου Θανάτου», περίπλοκα κατασκευασμένα διοράματα πραγματικών τόπων εγκλήματος, πλήρη με λειτουργικές πόρτες, παράθυρα και φώτα. Τα 20 μοντέλα βασίστηκαν σε σύνθετα στοιχεία πραγματικών περιστατικών και σχεδιάστηκαν για να δοκιμάσουν τις ικανότητες των φοιτητών να συλλέγουν όλα τα σχετικά αποδεικτικά στοιχεία. Τα μοντέλα απεικόνιζαν πολλαπλές αιτίες θανάτου και βασίζονταν σε νεκροψίες και τόπους εγκλήματος που επισκέφτηκε η Glessner Lee.

Έδωσε ιδιαίτερη προσοχή στη λεπτομέρεια κατά τη δημιουργία των μοντέλων. Τα δωμάτια ήταν γεμάτα με λειτουργικές ποντικοπαγίδες και κουνιστές πολυθρόνες, φαγητό στις κουζίνες και άλλα, και τα πτώματα αναπαρίσταναν με ακρίβεια τον αποχρωματισμό ή το φούσκωμα που θα υπήρχε στον τόπο του εγκλήματος. Κάθε μοντέλο κόστιζε περίπου 3.000-4.500 δολάρια για να δημιουργηθεί. Στους θεατές δόθηκαν 90 λεπτά για να μελετήσουν τη σκηνή.  Δεκαοκτώ από τα αρχικά διοράματα εξακολουθούσαν να χρησιμοποιούνται για εκπαιδευτικούς σκοπούς από το Harvard Associates in Police Science το 1999.  Από το 2020, τα μοντέλα μπορούσαν να βρεθούν στο Γραφείο του Αρχιιατροδικαστή του Μέριλαντ στη Βαλτιμόρη , όπου εξακολουθούσαν να χρησιμοποιούνται στο ετήσιο σεμινάριο έρευνας ανθρωποκτονιών της Frances Glessner Lee. 

Για το έργο της, η Glessner Lee διορίστηκε λοχαγός στην Αστυνομία της Πολιτείας του Νιου Χάμσαϊρ στις 27 Οκτωβρίου 1943, καθιστώντας την την πρώτη γυναίκα που εντάχθηκε στη Διεθνή Ένωση Αρχηγών Αστυνομίας . Αυτό έχει αναφερθεί ως τιμητικό, αλλά στο βιβλίο 18 Μικροσκοπικοί Θάνατοι του Bruce Goldfarb, ο Αστυνομικός Διευθυντής του Νιου Χάμσαϊρ, Ralph Caswell (ο οποίος την διόρισε λοχαγό) αναφέρεται ότι είπε: «Αυτή δεν ήταν τιμητική θέση. Ήταν μια πλήρης λοχαγός με όλη την εξουσία και την ευθύνη της θέσης». 

Τα διοράματα των τόπων του εγκλήματος που απεικόνισε η Glessner ήταν τα εξής: τριώροφη κατοικία, ξύλινη καλύβα, μπλε υπνοδωμάτιο, σκούρο μπάνιο, καμένη καλύβα, υπνοδωμάτιο χωρίς χαρτιά, ροζ μπάνιο, σοφίτα, καλύβα ξυλοκόπου, αχυρώνας, σαλούν και φυλακή, ριγέ υπνοδωμάτιο, σαλόνι, διώροφη βεράντα, κουζίνα, γκαράζ, σαλόνι πρεσβυτέρου και υπνοδωμάτιο.  Κάποτε ήταν μέρος μιας έκθεσης στην Πινακοθήκη Renwick του Αμερικανικού Μουσείου Τέχνης Smithsonian . 

Παντρεύτηκε τον δικηγόρο Μπλούετ Χάρισον Λι , ο οποίος καταγόταν από την οικογένεια του στρατηγού Ρόμπερτ Ε. Λι , με τον οποίο απέκτησε τρία παιδιά. Ο γάμος κατέληξε σε διαζύγιο το 1914.

Η τελειομανία και τα διοράματα της Glessner Lee αντικατοπτρίζουν το οικογενειακό της υπόβαθρο.  Ο πατέρας της ήταν φανατικός συλλέκτης εκλεκτών επίπλων με τα οποία εξόπλιζε το οικογενειακό σπίτι. Έγραψε ένα βιβλίο για το θέμα και το οικογενειακό σπίτι, σχεδιασμένο από τον Henry Hobson Richardson ,  στεγάζεται τώρα το μουσείο John J. Glessner House στην κοντινή νότια πλευρά του Σικάγο.

Η πρώτη μικρογραφία που κατασκεύασε η Glessner ήταν της Συμφωνικής Ορχήστρας του Σικάγο . Το έκανε για τα γενέθλια της μητέρας της και ήταν το μεγαλύτερο έργο της εκείνη την εποχή. Η Glessner Lee λάτρευε τις ιστορίες του Σέρλοκ Χολμς , του οποίου οι ανατροπές στην πλοκή ήταν συχνά αποτέλεσμα παραβλέπονταισες λεπτομέρειες. Πολλά από τα διοράματά της παρουσίαζαν γυναίκες θύματα σε οικιακά περιβάλλοντα, απεικονίζοντας τη σκοτεινή πλευρά των «γυναικείων ρόλων που είχε δοκιμάσει στον έγγαμο βίο της». 

• Το πρώτο βιβλίο για τη Frances Glessner Lee και τα διοράματά της, με τίτλο The Nutshell Studies of Unexplained Death της Corinne May Botz , εκδόθηκε από τις εκδόσεις Monacelli το 2004.
• Η βιογραφία της Frances Glessner Lee, 18 μικροσκοπικοί θάνατοι: Η ανείπωτη ιστορία της Frances Glessner Lee και η εφεύρεση της σύγχρονης εγκληματολογίας , του Bruce Goldfarb, κυκλοφόρησε από τις εκδόσεις Sourcebooks στις 4 Φεβρουαρίου 2020. 
• Οι Συνοπτικές Μελέτες του Ανεξήγητου Θανάτου παρείχαν την έμπνευση για τον Μινιατούρα Δολοφόνο στην τηλεοπτική σειρά CSI: Crime Scene Investigation . 
• Η Glessner Lee αποτίει φόρο τιμής στο βιβλίο Encyclopedia Horrifica του Joshua Gee. 
• Η Φράνσις Γκλέσνερ Λι και ο Έρλ Στάνλεϊ Γκάρντνερ ήταν φίλοι και της αφιέρωσε αρκετά από τα αστυνομικά του μυθιστορήματα, συμπεριλαμβανομένου του "Η Υπόθεση του Αμφίβολου Γαμπρού" .
• Ο χαρακτήρας της Άγκνες Λέσερ στο επεισόδιο "The Smallest of Things" του Father Brown βασίζεται στην Γκλέσνερ Λι. 
• Η Πινακοθήκη Renwick του Αμερικανικού Μουσείου Τέχνης Smithsonian εξέθεσε 18 από τις Συνοπτικές Μελέτες για τον Ανεξήγητο Θάνατο από τις 20 Οκτωβρίου 2017 έως τις 28 Ιανουαρίου 2018. Στους χορηγούς περιλαμβανόταν η Αμερικανική Ακαδημία Εγκληματολογικών Επιστημών . 
• Στις 18 Νοεμβρίου 2017, η ταινία Murder in a Nutshell: The Frances Glessner Lee Story , σε σκηνοθεσία Susan Marks, έκανε πρεμιέρα στην Renwick Gallery , ακολουθούμενη από μια συζήτηση με τον σκηνοθέτη. 
• Η ιστορία της ζωής της Frances Glessner Lee αφηγείται το graphic novel Brazen: Rebel Ladies Who Rocked the World, γραμμένο από την Pénélope Bagieu.
• Η Φράνσις Γκλέσνερ Λι και το πρωτοποριακό της έργο με τα διοράματα σκηνών εγκλήματος αναφέρονται με αρκετή λεπτομέρεια και διαδραματίζουν καθοριστικό ρόλο στο επεισόδιο 17 της 17ης σεζόν του NCIS , "In a Nutshell". 
• Στο βιβλίο της με τίτλο «Gory Details: Adventures from the Dark Side of Science» , η επιστημονική δημοσιογράφος Erika Engelhaupt περιγράφει τη δική της εμπειρία συνεργασίας με μια ομάδα για την επίλυση του εγκλήματος ενός από τα διοράματα Nutshell και συζητά τη συμβολή της Frances Glessner Lee στην εγκληματολογική επιστήμη. 
• Στη σειρά μυστηρίου φαντασίας The Undetectables , η Courtney Smyth βασίστηκε χαλαρά στον χαρακτήρα Francine Leon στην Frances Glessner Lee και εμπνεύστηκε από τις Μελέτες Σύντομης Σκηνής της Glessner Lee για να δημιουργήσει μαγικά διοράματα σκηνών εγκλήματος που χρησιμοποιούνται από τους χαρακτήρες για την επίλυση εγκλημάτων.
  
  

Dwora Stein

Πηγή:https://x.com/AuschwitzMuseum/status/1943022414440374481

 Η Εβραία, Dwora Stein, γεννήθηκε στις 9 Ιουλίου 1874 στη Nyíregyháza (τότε στην Αυστροουγγαρία). Μετανάστευσε στη Βιέννη και στη συνέχεια στην Αμβέρσα.


Απελάθηκε στο #Άουσβιτς από το Kazerne Dossin στο Μέχελεν στις 18 Αυγούστου 1942. Δολοφονήθηκε σε θάλαμο αερίων μετά την επιλογή της άφιξης.