Η Pan Chao ή Ban Zhao ήταν η αυτοκρατορική επιστήµονας του αυτοκράτορα Χο της Κίνας. Ήταν η επίσηµη ιστορικός της αυλής η οποία είχε υπ’ ευθύνη της την αυτοκρατορική βιβλιοθήκη, όπου και δίδασκε. Ένα από τα σηµαντικότερα και πιο γνωστά έργα της ήταν: «Μαθήµατα για µια γυναίκα». Ήταν η 1η γνωστή γυναίκα ιστορικός της Κίνας. Ολοκλήρωσε το έργο του αδελφού της Ban Gu για την ιστορία του δυτικού Han, του βιβλίου του Han. Έγραψε επίσης μαθήματα για τις γυναίκες, ένα σημαντικό έργο για τη συμπεριφορά των γυναικών. Είχε επίσης μεγάλο ενδιαφέρον για την αστρονομία και τα μαθηματικά κι έγραψε ποιήματα, γραπτές αναμνήσεις, επιχειρήματα, σχόλια, δοκίμια κι αρκετά μακροσκελή έργα , που δε σώθηκαν ολόκληρα. Έγινε η πιο διάσημη γυναίκα επιστήμονας της Κίνας.
Γεννήθηκε στο Anling, κοντά στο σημερινό Xianyang, στην επαρχία Shaanxi, σε μιαν οικογένεια μελετητών που ήτανε για 3 γενιές στην αυλή του κινέζου αυτοκράτορα. Είχε 2 μεγαλύτερους αδελφούς, δίδυμους τουλάχιστον 13 έτη μεγαλύτερους από αυτήν: τον Μπαν Γου, ο οποίος θα γινότανε ποιητής της αυλής κι ο κύριος συγγραφέας του Han shu, -ιστορία των πρώτων 200 χρόνων της Κίνας της δυναστείας Χαν-, κι ο Ban Chao, ο οποίος θα γίνει γενικός στρατηγός, κερδίζοντας σημαντικές μάχες στα βορειοδυτικά σύνορα της Κίνας. Στα 14 παντρεύτηκε ένα ντόπιο κάτοικο με το όνομα Cao Shishu κι ονομάστηκε Λατρευτή Madame Cao. Ο σύζυγός της πέθανε όταν ήταν ακόμα νέος, αφήνοντάς τη μ’ ένα παιδί. Δεν ξαναπαντρεύτηκε, αλλά αφιερώθηκε στα γράμματα. Ήτανε κόρη του διάσημου ιστορικού Ban Biao κι επίσης φίλη του αξιοσημείωτου λόγιου και ποιητή Consort Ban.
Μέχρι το 76 μ.Χ., ο αδελφός της είχε γίνει στρατηγός κι η μητέρα της κι ο αδελφός της Γου ήτανε στη πρωτεύουσα, όπου ήτανε στην αυλή του αυτοκράτορα ως ιστορικός και συντάκτης. Η Zhao, σχεδόν 30 ετών, βρισκόταν ακόμα μαζί τους (ήταν ασυνήθιστο μια χήρα να εγκατέλειπε την οικογένεια του συζύγου της). Αυτός εργάζοντανε πάνω στο Han shu κι οι επιστήμονες θεωρούνε «πιθανό ότι η Ζάο ήταν ήδη ενεργή συνεργάτης του έργου στη δεκαετία του '70 και του '80» (Wills, σελ.94).
Το 89, υπήρχε νέος αυτοκράτορας, ένα παιδί, έτσι ο νόμος έλεγε πως έπρεπε η μητέρα ν’ αναλάβει προσωρινά, η Dowager Empress Dou. Ο αδερφός της, Ban Gu συνδέθηκε στενά μαζί τους. Το 92, η οικογένεια Dou κατηγορήθηκε για προδοσία: οι άντρες της οικογένειας αυτοκτόνησαν. Η αυτοκράτειρα έχασε τη δύναμή της κι οι φίλοι της οικογένειας, συμπεριλαμβανομένου του Gu, εκτελέστηκαν. Όμως, δεν έγινε καμία ενέργεια εναντίον των άλλων απαγορεύσεων: Ο Chou ήταν ένας νικηφόρος στρατηγός (κι ασφαλώς πολύ μακριά), ο Zhao ήταν απλή γυναίκα (αν κι η ανάθεση του γιου σε μια μακρινή θέση περίπου το 95 θεωρήθηκε από μερικούς ως εξορία).
Το 97, ωστόσο, η Τσάο κλήθηκε πίσω στη πρωτεύουσα για να ολοκληρώσει την ιστορία που έμεινε ημιτελής από το θάνατο του Ban Gu. Σύμφωνα με μια βιογραφία της Zhao που γράφτηκε στη 10ετία του '40: «Ο αυτοκράτορας Ho διέταξε τη Ban Zhao να έρθει στη Βιβλιοθήκη Tuan Kuan προκειμένου να συνεχίσει και να ολοκληρώσει το έργο ...» (αναφέρθηκε από τον Swann, σελ. 40) και να επιβλέπει το έργο άλλων επιστημόνων που εργάζονται στη βιβλιοθήκη. Επειδή το Han shu είναι ένα σημαντικό έργο για τους ιστορικούς της Κίνας, συζητήθηκε το ζήτημα πόσο συνέβαλε η Zhao σε αυτό (ουσιαστική γραφή, επεξεργασία και χάραξη;) για 1900 χρόνια και μάλιστα ενθέρμως. Από εσωτερικές αποδείξεις, η μεταφράστρια Nancy Lee Swann πιστεύει ότι η Zhao είναι υπεύθυνη για περίπου το 1/4ο του συνόλου.
Η Ban Zhao ήτανε συγγραφέας της ιστορίας του Δυτικού Χαν, ενός βιβλίου γνωστού ως Βιβλίο του Χαν. Αφού ο Μπαν Γκου φυλακίστηκε κι εκτελέστηκε το 92, λόγω της σχέσης του με την οικογένεια της αυτοκράτειρας Dowager Dou, η Ban Zhao ολοκλήρωσε το έργο. Προσέθεσε τη γενεαλογία της μητέρας του αυτοκράτορα, παρέχοντας πολλές πληροφορίες που συνήθως δεν τηρούνταν. Προσέθεσεν επίσης πραγματεία για την αστρονομία.
Έγραψε επίσης τα μαθήματα για τις γυναίκες. Αυτό το μορφωτικό βιβλίο του Κομφούκιου γενικά συμβούλευε τις γυναίκες να συμμορφώνονται και να σέβονται προς το μεγαλύτερο σκοπό της διατήρησης της οικογενειακής αρμονίας, μιας έντονα θεωρημένης αντίληψης στην ιστορική Κίνα. Το βιβλίο δείχνει επίσης ότι οι γυναίκες πρέπει να είναι καλά μορφωμένες ώστε να μπορούν να εξυπηρετούν καλύτερα τους συζύγους τους. Με το σύζυγό της στη κορφή της πυραμίδας της εξουσίας (ή ο πατέρας της αν ήταν ανύπαντρη), μια γυναίκα έπρεπε να δέίχνει το δέοντα σεβασμό στους αδελφούς της, τους γαμπρούς, τον πατέρα, τον πατέρα της κι άλλους αρσενικούς συγγενείς. Σύμφωνα με αυτήν, "Τίποτα δεν είναι καλύτερο από την υπακοή που θυσιάζει τη προσωπική γνώμη". Μια σύγχρονη ρεβιζιονιστική θεωρία δηλώνει ότι το βιβλίο είναι ένας οδηγός για να διδάξει τις γυναίκες πώς να αποφύγουν το σκάνδαλο στη νιότη, ώστε να μπορούν να επιβιώσουν αρκετά και να γίνουν ισχυρά άτομα. Αυτή η πραγματεία για την εκπαίδευση των γυναικών ήταν αφιερωμένη στις κόρες στην οικογένεια του Ban Zhao αλλά κυκλοφόρησε αμέσως στο ευρύ κοινό. Ήτανε δημοφιλές εδώ κι αιώνες στην Κίνα ως οδηγός για τη συμπεριφορά των γυναικών.
Δίδαξε την αυτοκράτειρα Deng Sui και μέλη της αυλής στη βασιλική βιβλιοθήκη, η οποία έτσι κέρδισε τη πολιτική της επιρροή. Η αυτοκράτειρα κι οι συμπατριώτες της έδωσαν τον τίτλο "Προικισμένη" και την έκανε κυρία επί των τιμών. Καθώς η αυτοκράτειρα έγινε αντιβασιλέας για τον αυτοκράτορα Shang του Han, ζητούσε συχνά τη συμβουλή της Ban Zhao. Σ’ ένδειξη ευγνωμοσύνης, η αυτοκράτειρα της έδωσε και 2 υπηρέτες της ως ακολούθους. Ο Ban Zhao ήταν επίσης βιβλιοθηκονόμος στο δικαστήριο, επιβλέποντας τις συντακτικές εργασίες ενός προσωπικού βοηθών κι εκπαιδεύοντας άλλους μελετητές. Με αυτή την ιδιότητα, αναβάθμισε κι επέκτεινε τις βιογραφίες των επιφανών γυναικών από τον Liu Xiang. Είναι πιθανόν ότι επέβλεπε την αντιγραφή χειρογράφων από μπαμπού και μετάξι σ’ ένα πρόσφατα εφευρεθέν υλικό, το χαρτί.
Εκτός από την εργασία στο Han shu και τη διοίκηση της αυτοκρατορικής βιβλιοθήκης, η Zhao έγινε επίσης δασκάλοα στις κορυφαίες γυναίκες της αυλής, ιδιαίτερα ένα 17χρονο κορίτσι, τη Deng, που είχε έρθει στην αυλή το 96. Η Zhao διδάσκει αστρονομία και μαθηματικά τη Deng καθώς και την ιστορία και τα κλασικά. Το 102, ο αυτοκράτορας απέρριψε την σημερινή αυτοκράτειρά του και προώθησε τη Ντενγκ στον ρόλο αυτό. Όταν πέθανε το 106, τον διαδέχθηκε ένα παιδί που πέθανε σύντομα κι ακολούθησε ένα άλλο παιδί. Μες απ’ αυτές τις βασιλείες η Deng ήταν αντιβασιλέας. Η επιρροή της Ban Zhao στην αυτοκράτειρα ήτανε προφανώς μεγάλη. Ένας σύγχρονος έγραψε για ένα πρόβλημα της αυλής: «Με μια λέξη από τη μητέρα Μπαν ολόκληρη η οικογένεια παραιτήθηκε» (παρατίθεται από τον Swann, σελ. 236). Το 113, ο γιος της, Cao Cheng διορίστηκε υπάλληλος της Chenliu Commandery.
Δεν γνωρίζουμε το έτος του θανάτου της Ζαο, αλλά γνωρίζουμε ότι ήταν πριν από το 120. Μετά το θάνατό της, η νύφη της, η Ding, συγκέντρωσε τα έργα της σε 3 τόμους, αλλά τα περισσότερα έχουνε χαθεί. Το γραπτό έργο της Ζάο, το οποίο περιγράφει ο βιογράφος των 400 μ.Χ., περιλάμβανε «Αφηγηματικά ποιήματα, αναμνηστικά γράμματα, επιγραφές, ευλογίες, επιχειρήματα, σχόλια, ελεημοσύνη, δοκίμια, εκθέσεις, μνημεία και Τελικές οδηγίες, σε όλα (αρκετά για να γεμίσουν) 16 βιβλία »(παρατίθεται από τον Swann, σελ.41). Προφανώς, η Zhao επίσης σχολίασε ένα προηγούμενο έργο, Lienu zhuan (Ζωές επιφανών γυναικών, 79-8 π.Χ.). Τα υπάρχοντα έργα των οποίων η απόδοση είναι σίγουρη περιλαμβάνει ένα μακρύ ποίημα, "Ταξιδεύοντας προς τα ανατολικά", 3 σύντομα ποιήματα. 2 γράμματα στο θρόνο και το πολυαναφερόμενο εγχειρίδιο επιβίωσης, Nujie (Μαθήματα για τις γυναίκες). Κατά τους 1ους αιώνες μετά το θάνατο της, ήταν οι συνεισφορές της στο Han shu, η επιστημονική της γραφή κι η ποίησή της που επαινούνταν πιότερο. Μόνο στη 10ετία του '80 η Nujie έγινε το έργο με το οποίο αναγνωρίστηκε.
Ένα απόσπασμα από τη βιογραφία της είναι ενδιαφέρον: "Η νεαρή αδελφή της Zhao, η Cao Feng-sheng, επίσης ταλαντούχα και καλλιεργημένη, έγραψε δοκίμια που αξίζει να τα διαβάσετε, με τα οποία έλαβε υπό αμφισβήτηση τη Ban Zhao" (αναφερόμενος στο Swann, 41). Τι αντιμετώπισε η αδελφή της Zhao; Μήπως έχει να κάνει με τη Nujie; Ήταν πολύ στενόμυαλη; πολύ ευρύ μυαλό; Ή ήταν η διαφωνία μ’ ένα από τα άλλα γραπτά της Zhao; Τα δοκίμιά της η θετή της κόρη τα έχασε.
Ο κρατήρας Ban Zhao στη Αφροδίτη πήρε το όνομα προς τιμή της.
\ Πηγή:http://www.peri-grafis.net/ergo.php?id=1393
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου