Μαρία Χρουσάκη

 Πηγή:https://www.ifocus.gr/to-be-a-photographer/education/2634-maria-xroysaki-fwtografos-nosokoma?dt=1654370072171

Η Μαρία Χρουσάκη γεννημένη στη Σμύρνη τον Δεκέμβριο του 1899, υπήρξε το δεύτερο παιδί από τα τρία παιδιά του εισοδηματία Γιάννη Χρουσάκη και της Κλεώνης, σπούδασε ωδική, πιάνο και ζωγραφική στο εργαστήριο του Παύλου Μαθιόπουλου. Με την εύπορη οικογένεια της ταξίδευε κάθε χρόνο από το 1921 μέχρι το 1926 σε πόλεις της Μεγάλης Βρετανίας, Γερμανίας, Ιταλίας, Ελβετίας Γαλλίας και Βελγίου.

Από γραπτή μαρτυρία του ανιψιού της, Ίωνα Βορρέ, η Μαρία Χρουσάκη περιγράφεται από τον ίδιο ως μία «ευαίσθητη, ταλαντούχος, γενναιόφρων και με σπάνια συμπόνια για τους συνανθρώπους της, παρόλα αυτά, υπήρξε άνθρωπος μοναχικός και σεμνός από τη φύση της. Αναγκάσθηκε από νωρίς να αντλήσει δύναμη και να διαφύγει από τον εσωτερικό της κόσμο, έχοντας ζήσει τη θλίψη μίας δια βίου απόρριψης εκ μέρους του μόνου άνδρα που αγάπησε ποτέ».

Αποφοίτησε από τη Σχολή Εθελοντριών Αδελφών του Ελληνικού Ερυθρού Σταυρού (1926) τον οποίο υπηρέτησε για πολλά χρόνια. Περιηγήθηκε με τις αποστολές στις οποίες υπηρέτησε ολόκληρη την Ελλάδα. Με τη φωτογραφία προσπάθησε να συνδυάσει καλλιτεχνική χρήση και μαρτυρία. Υπήρξε από τα πρώτα μέλη της Ελληνικής Φωτογραφικής Εταιρείας. Δώρισε το αρχείο της στην Εθνική Πινακοθήκη το 1971 η οποία στη συνέχεια εξέδωσε ένα λεύκωμα -μικρή επιλογή- από του αρχείο της Χρουσάκη (2000).

Το 1954 εξελέγη μέλος στην Ελληνική Φωτογραφική Εταιρία και το Δεκέμβριο του 1956 προβιβάσθηκε σε τακτικό μέλος της. Σιγά σιγά άρχιζε να γίνεται γνωστή, δημοσιεύονται φωτογραφίες της σε αρκετά τεύχη της ΕΦΕ. 

 Ιδιαίτερη σημασία μπορούμε να δώσουμε στο Λεύκωμα 14 που την Άνοιξη του 1945 αρχίζει μια μεγάλη περιοδεία με το τμήμα εθελοντικής περίθαλψης του Αγγλικού Ερυθρού Σταυρού στην απελευθερωμένη πλέον Ελλάδα και συγκεκριμένα  στις επιμέρους περιοχές της Λαμίας, Ιωαννίνων, Θεσσαλονίκης και Λαγκαδά. Ένα λεύκωμα πιο χαρούμενο από τα άλλα όπου παρουσιάζονται και οι τέσσερις εποχές στα προαναφερθέν μέρη, σε μία Ελλάδα μεν πληγωμένη αλλά ελεύθερη. Η πορεία συνεχίζεται μέχρι και το 1948 όπου ταξιδεύει στη Μυτιλήνη και τον Έβρο για να βοηθήσει και να μεταφέρει μεγάλο αριθμό παιδιών σε ασφαλείς περιοχές. Μέσα από τη λεπτομερή παρατήρηση των εικόνων της αντλούμε συγκλονίστηκες λεπτομέρειες που αποτελούν μεγάλο ιστορικό κεφάλαιο. Επίσης το 1953 συνεχίζοντας το έργο της βοηθώντας τους σεισμοπαθείς της Πάτρας και της Κεφαλονιάς.

Τη δεκαετία του 1960 ασχολείται με τις έγχρωμες φωτογραφίες με μεγάλη επιτυχία που με τα γραφόμενα της εποχής 

«ολίγοι ημπορούν να συγκριθούν με την Διδα Χρουσάκη εις το θέμα μιας ευσυνειδήτου και καλλιτεχνικής Documentation». 

Το 1968 απενεμήθη η τιμητική διάκριση της FIAP (ο παγκόσμιος οργανισμός που υπάγεται η ΕΦΕ ) , 

«δια καλλιτεχνικήν επίδοσιν εις την Φωτογραφικήν Τέχνην».

Φωτογραφίες εκτέθηκαν στο 7ο Διεθνές Φωτογραφικό Salon της Ιαπωνίας το 1934, και στη 2η έκθεση Διεθνούς φωτογραφικής Τέχνης στο Κάιρο το 1947. 

Επίσης διαφάνειες των έγχρωμων φωτογραφίών της προβλήθηκαν στον Καναδά και τις διέθεσε σχεδόν δωρεάν στον Ελληνικό Οργανισμό Τουρισμού , κατοχυρώνοντας όμως μονοπωλιακά τα δικαιώματα ο ΕΟΤ η φωτογράφος έχασε τα πνευματικά  δικαιώματα των έργων της…

Τέλος το 1971 το αρχείο της Μαρίας Χρουσάκη περιήλθε και σώζεται στην Εθνική Πινακοθήκη, χάρη στον τότε διευθυντή της, Μαρίνο Καλλιγά. 

Τον Αύγουστο του 1972 η φωτογράφος πεθαίνει στην Αθήνα.